Adonis
– Miłek
Adonis
vernalis – Miłek wiosenny to bylina. Jej organem trwałym jest
kłącze, z którego wyrastają proste, wzniesione, rozgałęziające
się łodygi, na których znajdują się pierzaste nitkowate liście.
Kwiaty omawianej rośliny, wyrastające na wierzchołkach pędów, są
niezwykle dekoracyjne, żółte. Po przekwitnięciu wiążą się z
nich owoce typu niełupki.
Występowanie:
zasiedla całą strefę umiarkowaną Europy i Azji.
Miłek wiosenny (Wikimedia Commons)
Surowiec:
ziele.
Zawartość:
m.in. kwas adonidolowy, glikozydy kardonelidowe nasercowe
(adonitosyna, cymaryna, werrnadigina; rozszczepiona cymaryna daje
bardzo silnie działającą K–strofantynę–b, dalej flawonoidy
(witeksyna, luteolina, orientyna i in.), wreszcie saponiny.
Działanie
i zastosowanie: Miłek jest specyfikiem nasercowym. Istotną zaletą
kardenolidów miłka jest to, że nie kumulują się w organizmie,
ale są wydalane.
Kuracja
przy użyciu omawianej rośliny winna być stosowana w miażdżycy
naczyń wieńcowych, niewydolności krążenia i przede wszystkim w
zaburzeniach czynności serca.
Roślina
zawiera glikozydy nasercowe podobne do tych znajdujących się w
naparstnicy purpurowej. Glikozydy te poprawiają sprawność serca,
zwiększając jego wydolność i jednocześnie spowalniając jego
tempo. Zioło ma również działanie uspokajające i jest na ogół
przepisywany pacjentom, których serca biją zbyt szybko lub
nieregularnie. Zioło to jest kardiotoniczne, moczopędne,
uspokajające i zwężające naczynia krwionośne. Bywa stosowane z
sukcesem jako kardioton, kiedy to lepiej znana naparstnica zawiodła
– szczególnie tam, gdzie występuje również choroba nerek. Zioło
to jest również stosowane w leczeniu niskiego ciśnienia krwi, a
jego silne działanie moczopędne można wykorzystać do
przeciwdziałania zatrzymywaniu wody.
Ale
nie jest to jedyne działanie miłka wiosennego, ponieważ posiada on
jeszcze działanie uspokajające i moczopędne. Medycyna ludowa używa
go nie tylko jako lek nasercowy i uspokajający, lecz także
łagodzący bóle gośćcowe, przeciwskurczowe, przeciwastmatyczne,
przeciwkaszlowe i przynoszące ulgę w puchlinie wodnej.
Inne
gatunki:
Adonis
aestivalis – Miłek letni ma działanie kardiotonowe, czyli
jego stosowanie zwiększa aktywność mięśnia sercowego, jego
kurczliwość i ma zastosowanie w leczeniu ostrej i przewlekłej
niewydolności serca. Ponadto ma działanie moczopędne i
pobudzające. Zaleca się, ze względu na toksyczność, zachowanie
ostrożności przy stosowaniu tej rośliny. Kwiaty są uważane za
moczopędne i przeczyszczające.
Adonis
amurensis – Miłek amurski pochodzący z Syberii, a dokładniej
z tych okolic, przez które przepływa potężny Amur – działanie
i zastosowanie zbliżone do miłka letniego. Korzeń ma działanie
kardiotonowy. Cała roślina zaś jest skutecznym diuretykiem i
środkiem uspokajającym.
Miłek amurski (Autor: カールおじさん,Wikimedia Commons)
Adonis
autumnalis – Miłek jesienny pochodzący z Europy ma działanie
i zastosowanie takie samo jak miłek wiosenny.
Adonis
chrysocianthus – Miłek złocisty rosnący jedynie w wysokich
partiach gór Tien–szan – ma działanie i zastosowanie takie samo
jak miłek wiosenny (przejawia najsilniejsze działanie z wszystkich
gatunków miłka).
Adonis
flammeus – Miłek szkarłatny pochodzące z Europy ma działanie
i zastosowanie takie samo jak miłek wiosenny.
.jpg)
Adonis
sibirica – Miłek syberyjski rosnący na Syberii ma działanie
i zastosowanie takie samo jak miłek wiosenny, tyle że słabsze.
Adonis
turkestanica – Miłek turkiestański rosnący w Azji Środkowej,
ma działanie i zastosowanie takie samo jak miłek wiosenny, tyle że
o wiele silniejsze.
Adonis
wolgensis – Miłek wołżański, który różni się od miłka
wiosennego siłą wzrostu i mniejszymi kwiatami, rośnie nad Donem i
Wołgą, na południu Syberii Zachodniej oraz w północnej części
Kazachstanu – ma działanie i zastosowanie takie samo jak miłek
wiosenny, tyle że słabsze.
©
Andrzej Sarwa
