Erysimum
– Gorczycznik
Erysimum
cheirantchoides, syn.: Barbarea cheirantchoides – Gorczycznik
lewkoniowy to roślina roczna. Liście ma duże, z kształtu
szerokolancetowatego. Kwitnie na żółto.
Występowanie:
Jego ojczyzną jest cały obszar Rosji, o klimacie umiarkowanym.
Najczęściej spotyka się go na łąkach, jako chwast polny, także
w całej strefie leśnej Rosji, a nawet – tyle że rzadko – na
stepach.
Surowiec:
ziele.
Zawartość:
przede wszystkim glikozydy nasercowe.
Działanie
i zastosowanie: ma zastosowanie w leczeniu chorób serca – wady
zastawki dwudzielnej, stwardnienia tętnic wieńcowych serca,
przewlekłej niewydolności sercowej, a prócz tego nadciśnienia
tętniczego krwi. Z tego też powodu wolno się leczyć za pomocą
tej rośliny (napary, nalewki) wyłącznie za zgodą i pod ścisłą
kontrolą lekarza.
Inne
gatunki:
Erysimum
canescens – Pszonak siwy to roślina dwuletnia. W pierwszym
roku życia roślina tworzy jedynie rozetkę liści odziomkowych, w
drugim zaś ponadto pęd kwiatostanowy mogący dorastać do 70 cm
wysokości. Liście ma wąskie, lancetowate, kwiaty zaś – skupione
w luźne grona – niezbyt okazałe, o cytrynowożółtej barwie. Po
przekwitnięciu wiążą się one w owoce typu łuszczyny z nasionami
w środku.
Występowanie:
Jego ojczyzną są rozległe obszary umiarkowanej strefy klimatycznej
Europy i Azji.
Surowiec:
ziele.
Zawartość:
m.in. glikozyd eryzymina, eryzymozyd i sole mineralne.
Działanie
i zastosowanie: Ziele pszonaku siwego jest bardzo cennym środkiem
nasercowym. Działanie nasercowe przejawia eryzymina i eryzymozyd,
mające działanie zbliżone do działania strofantyny. Działanie i
zastosowanie omawianej rośliny jest identyczne jak pszonaku
drobnokwiatowego. Pszonak siwy jest również rośliną toksyczną,
dlatego wolno się nim leczyć za wiedz, zgodą i pod kontrolą
lekarza.
Erysimum
capitatum – działanie zbliżone do gorczycznika lewkoniowego.
Erysimum
cheiranthoides – Pszonak drobnokwiatowy – pszonak pospolity
tworzy łodygi wzniesione, na ogół pojedyncze, czasem jednak
rozgałęziające się. Liście ma podługowate lub lancetowate,
całobrzegie, niekiedy jednak słabo zatokowo ząbkowane. Żółtej
barwy kwiaty skupione są w groniaste kwiatostany. Owocem jest
łuszczyna z nasionami w środku.
Występowanie:
pospolita roślina krajowa.
Surowiec:
ziele.
Zawartość:
glikozyd eryzymina, eryzymozyd, witamina C oraz sole mineralne.
Działanie
i zastosowanie: Ziele jest bardzo cennym środkiem nasercowym oraz
moczopędnym. Działanie nasercowe przejawia eryzamina i eryzymozyd,
mające działanie zbliżone do strofantyny. W warunkach domowych
można stosować napar z ziela pszonaku drobnokwiatowego (1 łyżkę
stołową suszu zalać 1 szklanką wrzącej wody i parzyć pod
przykryciem przez 15–20 minut, następnie zaś przecedzić i w
razie potrzeby pić 3 razy dziennie po 1 łyżce stołowej).
Ponieważ
pszonak jako lek nasercowy, a prócz tego lekko toksyczny nie jest
całkowicie bezpieczny, winno się go używać wyłącznie pod
kontrolą lekarza.
Preparaty
lecznicze produkowane z ziela pszonaku stosuje się w ostrej i
przewlekłej niewydolności układu sercowo–naczyniowego połączonej
z nadciśnieniem krwi. Ponadto w niewydolności krążenia, dusznicy
bolesnej i nerwicy serca.
Erysimum
diffusum, syn.: Barbarea diffusum – Gorczycznik siwy to roślina
dwuletnia, zielna, wydająca w pierwszym roku życia przyziemną
rozetkę liści, natomiast w drugim jeden (rzadko dwa) pęd
kwiatostanowy, który osiąga do 80 centymetrów wysokości. Liście
łodygowe z kształtu są podługowate. Kwiatki omawianej rośliny
mają barwę żółtą, są małe, zebrane w kwiatostany – kiście.
Owocem rośliny jest łuszczyna.
Występowanie:
Gorycznik siwy występuje na Powołżu, u podnóża Kaukazu, w
Kazachstanie, w górach Tien–szan, a także zachodniej i wschodniej
Syberii
Surowiec:
kwitnące ziele.
Zawartość:
Olejki eteryczne, olej tłusty, witaminy, sole mineralne.
Działanie
i zastosowanie: Roślina korzystnie wpływa na procesy trawienia,
działa moczopędnie, a także ogólnie wzmacniająco. Zaleca się ją
w diecie hipolipemicznej.
Erysimum
vernum, syn.: Barbarea verna – Gorczycznik wiosenny to roślina
dwuletnia, dorastająca do 80 centymetrów wysokości. Liście
łodygowe podługowate, wcinane. Kwiatki ma drobne, jasnożółte.
Owocem jest łuszczyna.
Występowanie:
Gorczycznik wiosenny występuje na terenach Europy Zachodniej.
Działanie
i zastosowanie: Nie jest to roślina lecznicza, lecz – wyłącznie
– dietetyczna. Z młodych liści sporządza się ostre sałatki.
Zaleca się je w diecie hipolipemicznej.
Erysimum
vulgaris, syn.: Barbarea vulgaris – Gorczycznik pospolity to
dziko rosnąca roślina rozpowszechniona w Europie i Azji, w strefie
klimatu umiarkowanego lub pośredniego pomiędzy umiarkowanym, a
subtropikalnym. Jego naturalne stanowiska stanowią mokre łąki.
Działanie
i zastosowanie: Nie jest to roślina stricte lecznica, ale raczej
przyprawowa. W kuchni wykorzystuje się wyłącznie świeże ziele,
jako przyprawę. Jest ona gorzkawo– pikantna. Liście spożywa się
na surowo, lub po przyrządzeniu. Roślina korzystnie wpływa na
procesy trawienia, działa moczopędnie, a także uchodzi za
afrodyzjak.
Porady zamieszone w tym leksykonie nie mają na celu zastąpienia medycznych porad lekarza. Skonsultuj się więc z nim, zanim zastosujesz propozycje tu przedstawione. Autor nie ponosi odpowiedzialności za szkody, straty lub choroby spowodowane leczeniem się na własną rękę.
