Fagus
– Buk
Fagus
silvatica – Buk pospolity, zwany także zwyczajnym to
drzewo dorastające do 30–40 m wysokości, o masywnym pniu,
gładkiej, szarej korze i zwartej, parasolowato rozgałęziającej
się, lub kulistej koronie. Liście ma eliptyczne, zaostrzone, z
wierzchu błyszczące, a matowe pod spodem, sztywne. Jest rośliną
rozdzielnopłciową, co oznacza, iż na tych samych egzemplarzach
drzewa wyrastają kwiaty dwojakiego rodzaju – męskie (zebrane w
pozorne grona) oraz występujące zawsze po dwa – żeńskie. Z
płodnych kwiatów żeńskich właśnie wiążą się owoce będące
trójkanciastymi orzeszkami okrytymi kolczastą miseczką. Wewnątrz
cienkiej, sztywnej, błyszczącej brązowej łupiny tkwią jadalne i
smaczne „jądra”.
Występowanie:
pospolite drzewo krajowe.
Surowiec:
liście.
Zawartość:
m.in.: kwasy fenolowe (wanilinowy, ferulowy, synapowy), saponiny i
flawonoidy (mirycetyna, kwercetyna i kempferol).
Działanie
i zastosowanie: Buk jest cenionym drzewem użytkowym dostarczającym
surowca do produkcji meblarskiej i papierniczej – ze względu na
walory dekoracyjne – chętnie sadzony w parkach. Ale o tym wiedzą
chyba wszyscy, natomiast pewnie mało kto o fakcie, iż buk to także
roślina o pewnym, choć niewielkim znaczeniu leczniczym.
Herbatka
z liści (1 łyżeczka suszu na 1 szklankę wrzątku, parzyć pod
przykryciem 15–20 minut, pić w razie konieczności 1–2 razy
dziennie po 1/4 szklanki) leczy nieżyt żołądka.
Można
także wykorzystywać i świeże liście. Ich liście uśmierza ból
zębów, leczy obrzęki i stany zapalne dziąseł oraz jamy ustnej.
Wcześniej
wspomniałem, iż bukiew – czyli orzeszki bukowe – jest jadalna i
smaczna. Teraz dodam tylko, że znajduje się w niej m in..: do 16%
oleju (można go wytłaczać, a jest doskonały, ma zastosowanie
kulinarne), cukry, skrobia i niewielka ilość trującej substancji
faginy.
Ponieważ
jednak tej ostatniej jest naprawdę mało, spożywanie niewielkich
ilości orzeszków nie grozi nam zatruciem, chyba żebyśmy zjedli
ich naprawdę wielką ilość. Oczywiście – dla ostrożności –
zamiast surowych winno się owe orzeszki spożywać po uprażeniu,
bowiem fagina, pod wpływem wysokiej temperatury, ulega całkowitemu
rozkładowi.
Z
drewna pozyskuje się kreozyt mający zastosowanie w leczeniu górnych
dróg oddechowych.
Inne
gatunki:
Fagus
grandifolia – Buk wielkolistny, zwany inaczej „amerykańskim”
to drzewo dorastające do 30 metrów wysokości. Liście ma naprawdę
duże, z kształtu jajowate, albo podługowatojajowate, o ząbkowanych
brzegach. Mają bardzo ładną i ciekawą barwę, mianowicie
niebieskozieloną. Natomiast kora pni i starych konarów jest szara.
Kwiaty i owoce ma podobne do kwiatów i owoców buka pospolitego.
Występowanie:
Jego ojczyzną są wschodnie stany USA i wschód Kanady.
Działanie
i zastosowanie: takie samo jak buka pospolitego.
Fagus
orientalis – Buk wschodni jest jeszcze większym drzewem od
opisanego wyżej buka wielkolistnego, a dorasta do 40 metrów
wysokości. Koronę ma piramidalną. Kora pni i starych konarów jest
szara. Liście z kształtu eliptycznopodługowate, kwiaty i owoce
podobne do kwiatów i owoców buka pospolitego.
Działanie
i zastosowanie: takie samo jak buka pospolitego.
Porady zamieszone w tym leksykonie nie mają na celu zastąpienia medycznych porad lekarza. Skonsultuj się więc z nim, zanim zastosujesz propozycje tu przedstawione. Autor nie ponosi odpowiedzialności za szkody, straty lub choroby spowodowane leczeniem się na własną rękę.
