Satureja
– Cząber
Satureja
hortensis – Cząber ogrodowy, to roślina roczna, jedna z
cenniejszych przypraw kulinarnych o pewnym znaczeniu leczniczym.
Cząber
jest rośliną krzaczastą, niewielką, dorastającą do 25–30 cm
wysokości, o malutkich równowąskolancetowatych listkach o gładkich
brzegach. Całe ziele wydziela dość silny, korzenny, miły aromat.
Kwiaty
zbudowane jak u wszystkich wargowych, wyrastające po kilka w kątach
liści mogą mieć (w zależności od odmiany) różne barwy: białą,
różową lub lila. Owocem jest rozłupnia rozpadająca się na
cztery rozłupki.
Występowanie:
Ojczyzną cząbru jest wschodnia część wybrzeży
śródziemnomorskich, Azja Mniejsza, Syria i Palestyna. Stamtąd
przywędrował na Zachód – do Egiptu i Grecji. Po podboju tych
krajów przez Rzymian został przeniesiony do Italii, Hiszpanii,
Galii i Bretanii, gdzie rychło zdobył sobie uznanie i stał się
nieodzownym dodatkiem przyprawowym.
Surowiec:
świeże bądź ususzone młodziutkie wierzchołki pędów, które
ścina się tuż przed kwitnięciem.
Zawartość:
olejek eteryczny i garbniki, śluzy, żywice i sole mineralne –
przede wszystkim cynk, ale także kobalt, miedź, żelazo i mangan.
Działanie
i zastosowanie: Cząber poprawia perystaltykę jelit, pobudza
wydzielanie soków trawiennych i działa wiatropędnie, słabo
bakteriobójczo i słabo wykrztuśnie. Prócz tego działa także
ściągająco i dezynfekująco, przeciwbiegunkowo i przeciwrobacznie.
Poprawia też trawienie.
Najpopularniejszą
postacią leku jest napar, który przygotowujemy w następujący
sposób: 1 łyżeczkę do herbaty suszonego rozdrobnionego ziela
zalewamy 1 szklanką wrzątku i parzymy pod przykryciem przez 15–20
minut, następnie zaś przecedzamy i pijemy w razie konieczności.
Cząber
jest niezastąpioną przyprawą (o czym było wyżej) do różnych
potraw, ale wprost niezastąpioną do potraw z roślin strączkowych:
fasoli, grochu, soi, bobu, soczewicy. Dodaje się ją także do
dziczyzny, zawiesistych sosów, tłustych mięs, farszów, potraw z
niektórych grzybów, ryb, zupy pomidorowej i kartoflanki.
Inne
gatunki:
Satureja
douglasii – Cząber Douglasa – gatunek północnoamerykański
– działanie i zastosowanie jak cząbru ogrodowego.
Satureja
montana – Cząber górski – działanie i zastosowanie jak
cząbru ogrodowego.
Satureja
spicigera, syn.: Satureja repandra – Cząber kłoskowaty –
działanie i zastosowanie jak cząbru ogrodowego.
Satureja
thymbra – Cząber tymiankowy – działanie i zastosowanie jak
cząbru ogrodowego.
Porady zamieszone w tym leksykonie nie mają na celu zastąpienia medycznych porad lekarza. Skonsultuj się więc z nim, zanim zastosujesz propozycje tu przedstawione. Autor nie ponosi odpowiedzialności za szkody, straty lub choroby spowodowane leczeniem się na własną rękę.
Powrót do zakładek:
