Sandomierski Żmigród (2010-2012)
fot. Elżbieta Sarwa
fot. Elżbieta Sarwa
Żmigród
Dość wysokie wzgórze lessowe, zwane Żmigrodem, znajduje się na północ od Starego Miasta, przy ulicy Zawichojskiej, naprzeciw Chałupek. Prowadzone tam prace archeologiczne ujawniły ślady osadnictwa neolitycznego. Nie jest to jednak najważniejsze, chociaż stanowi dowód, jak starą metrykę osadniczą wzgórze to posiada. Intrygująca jest sama jego nazwa. Wokół interpretacji nazwy Żmigród istnieją liczne kontrowersje. Na ogół uważa się jednak, że Żmij (od którego pochodzi nazwa Żmigród, a wiec gród Żmija) jest bóstwem przychylnym ludziom i nie ma nic wspólnego ze złym smokiem.
Nasi przodkowie widywali go, jak pod postacią smugi ognia przelatywał po nieboskłonie, dlatego uczyniono go też władcą piorunów. Żmij mimo groźnej postaci jest dobry, opiekuńczy i nienawidzi wszelkiego zła oraz bóstw podziemnych. Bezustannie walczy z nimi, strzegąc ludzi przed nieszczęściem. Jego symbolem jest królewski ptak orzeł, herb Polski i Sandomierza. Ludzie byli pewnie bardzo przywiązani do postaci Żmija, skoro po wprowadzeniu chrześcijaństwa Kościół zmuszony był ją zaakceptować, zmieniając jedynie jej imię na Archanioła Michała. Nasi przodkowie chyba przyjęli tę zmianę bez większych oporów, bowiem św. Michał Archanioł spełniał tę samą funkcję co wcześniej Żmij. Wówczas to zmieniono nazwę sandomierskiego Żmigrodu na Górę św. Michała (Mons Sancti Michaeli). (Por. R. Tomicki, Żmij. Żmigrody, Wały żmijowe. Z problematyki religii przedchrześcijańskich Słowian, [w:] „Archeologia Polski”, 1974, t. 19, z. 2, s. 483 – 508).
© Andrzej Juliusz Sarwa 2018
Książkę w wersji papierowej można kupić tutaj:
Książkę w wersji elektronicznej (epub, mobi) można kupić tutaj:
