Camellia
– Herbata, Kamelia
Camellia
sinensis, syn.: Thea sinensis – Herbata chińska należąca do
licznej, bo obejmującej około 600 gatunków herbatowatych jest
krzewem lub niezbyt wysokim drzewem, osiągającym w stanie
naturalnym 3–6 metrów wysokości, w uprawie natomiast zwykle 1,5
metra, czego przyczyną jest ustawiczne i silne cięcie (dla
pozyskiwania listków).
Herbata
chińska jest rośliną wiecznie zieloną, o dużych skórzastych,
eliptycznie lancetowatych liściach. Są one ciemnozielone i
błyszczące, a na gałęziach ułożone skrętolegle. Kwiaty ma dość
duże, barwy białej lub różowej, przyjemnie pachnące. Wyrastają
one po 2–4 z kątów liści. Owocem jest torebka.
Występowanie:
Ojczyzną herbaty jest Azja południowo–wschodnia.
Surowiec:
liście.
Zawartość:
Liście herbaty zawierają znaczne ilości garbników (od 8 do 30%),
z których najważniejszym jest tanina. Prócz nich występują tam:
kofeina (teina) – do 4%, katechiny, cukry, związki białkowe,
śladowe ilości olejku eterycznego, związki żywicowe, kwasy
organiczne, enzymy, pektyny (2–3%), glikozydy i witaminy. W te
ostatnie herbata jest bardzo bogata. Znaleźć w niej można karoten
(prowitaminę A), witaminy B1, B2, PP, C, a przede wszystkim witaminę
P (spośród roślin ją zawierających, herbata obok gryki ma jej
najwięcej). Ponadto znajduje się w niej witamina K odpowiedzialna
za krzepnięcie krwi.
Działanie
i zastosowanie: Herbata jest cenną rośliną użytkową udomowioną
i wykorzystywaną przez człowieka już od wielu tysięcy lat.
Pierwsze i najstarsze wzmianki na jej temat znajdują się w
literaturze chińskiej. Należy przypuszczać, iż Chińczycy poznali
herbatę około 5000 lat temu.
Z
młodziutkich liści i wierzchołków pędów tej rośliny
przygotowuje się aromatyczny, orzeźwiający i lekko pobudzający
napój.
Napar
herbaciany reguluje procesy trawienne. Posiada właściwości
bakteriobójcze i bakteriostatyczne (najlepsza pod tym względem jest
herbata zielona). Jest doskonałym lekiem w przypadku biegunki.
Ponadto
napar ów przejawia słabe właściwości moczopędne – wskazany
jest jako środek pomocniczy w leczeniu krwiomoczu i zapaleniu nerek.
Pity systematycznie, lecz z umiarem (nie więcej niż 2 szklanki w
ciągu dnia) zapobiega powstawaniu kamicy żółciowej i moczowej.
Pozytywnie oddziałuje na wątrobę, nerki, nadnercza i śledzionę,
a także sprzyja akumulowaniu się witaminy C w organizmie ludzkim.
Dalej
– wywiera dobroczynny wpływ na układ oddechowy, skórę, układ
naczyniowy, reguluje krążenie, normuje ciśnienie krwi (nie jest
prawdą, iż nadciśnieniowcy w ogóle nie powinni pić herbaty –
choć temu przesądowi częstokroć hołdują niestety także i
lekarze), działa wzmacniająco na naczynia włosowate. Dobroczynnie
oddziałuje na układ nerwowy człowieka. Szczególnie pozytywnie
działa na mózg. Usuwa uczucie zmęczenia, ból głowy, pobudza i
aktywizuje do pracy umysłowej, przede wszystkim dzięki temu, iż
rozszerza naczynia krwionośne mózgu, powodując jego lepsze
ukrwienie i dotlenienie.
Niezmiernie
istotnym dla nas jest fakt, iż w herbacie znajdują się spore
ilości fluoru, który jak wiadomo zapobiega powstawaniu próchnicy
zębów.
Muszę
jednak podkreślić, iż wyłącznie herbata pita z umiarem i
odpowiednio zaparzona (1 łyżeczka na 1 szklankę wrzątku) wywiera
ów dobroczynny wpływ na funkcjonowanie całego organizmu i nie ma
szkodliwego działania. Przejawiają go natomiast maceraty, bo na
skutek długotrwałego moczenia przechodzą z liści do wody
substancje chemiczne bardzo źle oddziałujące na ustrój człowieka.
Bardzo
mocny (2 łyżeczki na 1 szklankę wrzątku) napar z czarnej herbaty
z dodatkiem zmiażdżonego ząbka czosnku trzymany w ustach przez
kilka minut na ogół łagodzi ból zębów.
Pity
w dużych ilościach napar z zielonej herbaty łagodzi, a czasem
wręcz znosi skutki napromieniowania człowieka śmiertelną dawką
strontu 90, mogąc uratować życie.
Mocna
(1 łyżeczka herbaty na 1 szklankę wrzątku) dobrze osłodzona
czarna herbata łagodzi skutki zatrucia alkoholem i środkami
nasennymi (przede wszystkim barbituranami).
Herbata
z cytryną i miodem jest środkiem napotnym wskazanym w zaziębieniu.
Letni
napar (1 łyżeczka na 1 szklankę wrzątku) z czarnej, a jeszcze
lepiej z zielonej herbaty jest wskazany do przemywania oczu w
zapaleniu spojówek, owrzodzeń skóry, oparzeń i do przemywania
oraz irygacji kobiecych narządów rodnych w ich stanach zapalnych.
Napar
(1 łyżeczka na 1 szklankę wrzątku) zielonej herbaty pity
systematycznie po 2–3 szklanki dziennie (w okresie 3–4 tygodni)
wskazany jest pomocniczo w leczeniu wrzodów żołądka i
dwunastnicy.
Sok
ze świeżych liści herbacianych znacznie przyspiesza gojenie się
oparzeń.
Cóż,
jak widać, nie jest prawdą, iż herbata to trucizna, lecz wręcz
przeciwnie – jest ona szczególnie cenną rośliną leczniczą.
Oczywiście może także i zaszkodzić, jeśli będzie się jej
nadużywać, ale dokładnie to samo można powiedzieć o każdym (a
przynajmniej o większości) ziole.
Inne
gatunki:
Camellia
japonica – Kamelia japońska, bliska kuzynka herbaty chińskiej
to krzew zimozielony, o liściach skórzastych, błyszczących,
eliptycznie lancetowatych z piłkowanymi brzegami. Kwiaty ma
przepiękne, o różnych (zależnie od odmiany) kolorach:, białym,
różowym, ciemnoczerwonym.
Występowanie:
pochodzi z górskich rejonów Japonii, północnych Chin i Korei,
gdzie stanowi podszycie lasów.
Surowiec:
liście, nasiona.
Zawartość:
w liściach – spore ilości olejku eterycznego (do 1%), w którym
znajduje się do 95% eugenolu, w nasionach – glikozyd kamelina.
Działanie
i zastosowanie: Z olejku pozyskiwanego ze świeżych liści podczas
destylacji z parą wodną, produkuje się pasty i mazidła oraz
preparaty stosowane w stomatologii. Mają one bardzo silne działanie
bakteriobójcze.
W
warunkach domowych można używać naparów z liści do przemywania
ropiejących i trudno gojących się ran, wyprysków, krost, a także
do płukania jamy ustnej w jej stanach zapalnych. W tym ostatnim
wypadku najlepiej łączyć kamelię z innymi ziołami o podobnym
działaniu, na przykład z szałwią.
Jeśli
idzie o stosowanie kamelii japońskiej, to jej nasiona dostarczają
glikozydu kameliny, służącego do produkcji leków nasercowych.
Camellia
oleifera – Kamelia olejodajna pochodząca z Chin to nieduże
7–metrowej wysokości drzewo. Kwiaty ma okazałe, podobne z wyglądu
do kwiatów swych krewniaczek, białe wonne. Owocem jest torebka
zawierająca spore nasiona, z których wytłacza się jadalny olej.
Liście tej kamelii mają podobne zastosowanie w lecznictwie, jak
liście wcześniej opisanych gatunków.
Porady zamieszone w tym leksykonie nie mają na celu zastąpienia medycznych porad lekarza. Skonsultuj się więc z nim, zanim zastosujesz propozycje tu przedstawione. Autor nie ponosi odpowiedzialności za szkody, straty lub choroby spowodowane leczeniem się na własną rękę.
