Cydonia
– Pigwa
Cydonia
oblonga, syn.: Cydonia vulgaris – Pigwa pospolita to przeważnie
silnie rosnący krzew, rzadziej niewielkie drzewko. Może osiągać
od 1,5 do 6 metrów. Bardzo charakterystyczny jest wygląd liści tej
rośliny: są one o brzegach owalnych, z góry gładkich, pod spodem
zaś silnie kutnerowatych z owłosionymi ogonkami. Kwiaty, podobne do
kwiatów jabłoni, w przeciwieństwie do nich wyrastają nie w
pękach, lecz pojedynczo. Mają ładną różową barwę. Po
przekwitnięciu zawiązują się z nich owoce, kształtem podobne, w
zależności od odmiany do jabłek lub gruszek. Zależna od odmiany
jest także wielkość i waga owoców dojrzewających zwykle od
września do listopada, a po dojrzeniu przybierajających
bladocytrynowy kolor. Pigwa jest zwykle (nie zawsze) samosterylna, co
oznacza, iż nie zapyla się własnym pyłkiem (to znaczy pyłkiem
kwiatów rosnących na tym samym drzewie lub też innym, lecz tej
samej odmiany).
Występowanie:
od Iranu do Turkiestanu.
Surowiec:
owoce, nasiona.
Zawartość:
w owocach – cukry, kwasy organiczne (jabłkowy, cytrynowy,
winowy),witamina C, garbniki, pektyny, nieco olejku eterycznego
(nadającego owocom swoisty zapach), wreszcie sole mineralne (głównie
żelaza i miedzi), w nasionach – związki śluzowe i tłuszcze.
Działanie
i zastosowanie: Owoce pigwy, chociaż nie nadają się do
bezpośredniego spożycia, bo są twarde i niesmaczne, służą jako
surowiec na przetwory. Mają jeszcze i tę zaletę, iż zawierają
sporo substancji korzystnie działających na nasze organizmy,
pobudzają trawienie, poprawiają perystaltykę jelit.
Świeże
owoce zalecane są do spożywania na surowo w przypadku
niedokrwistości, natomiast świeży sok zmieszany w równych
proporcjach z miodem pszczelim i zażywany po 1 łyżeczce do herbaty
trzy razy dziennie, pobudza apetyt i dodatnio wpływa na proces
trawienia i przemianę materii.
Z
nasion przygotowuje się lekarstwo wskazane w nieżycie żołądka i
jelit i nadmiernej fermentacji jelitowej. A oto przepis na jego
przygotowanie: 1 część nasion łączy się z 40 częściami
zimnej, przegotowanej wody i energicznie miesza (lub jeszcze lepiej
potrząsa w szczelnie zamkniętej butelce), aż wydzieli się z nich
kleik, konsystencją podobny do gumy arabskiej. Poza przyjmowaniem go
do wewnątrz można również stosować ów kleik do kompresów i
okładów w stanach zapalnych skóry, jej nadmiernym wysuszeniu i
spierzchnięciu, ropiejących krostach i oparzeniach.
Licie
pigwy również są środkiem leczniczym. Można używać soku
wyciśniętego z nich po pół łyżeczki do herbaty 2–3 razy
dziennie bądź odwaru z suszu (1 łyżeczkę rozdrobnionego suszu
zalać 1 szklanką wody, gotować od momentu zawrzenia nie dłużej
niż 3 minuty, następnie zaś przecedzić i w razie potrzeby pić 2
razy dziennie po 1/2 szklanki) jako lekarstwo przeciwkrwotoczne w
przypadku krwawych biegunek oraz krwotoków z płuc.
Co
mówią stare księgi?
„Kawałki
gruszy pigwy, w wodzie z cukrem wygotowane, tak zdrowym, jako i
chorym służą. Sok z gruszy pigwowych, na tarce utartych,
wyciśniony jest gorzki, lecz chłodzący i wzmacniający, gotują go
z cukrem, póki się z tego treść nie zrobi (jednolita masa –
A.J.S.), której w chronicznych biegunkach zażycie jest korzystne.
Sok
z gruszy pigwy z wodą zażyty, nie jednemu z sił opadłemu niósł
skuteczny pożytek. (...)
Ziarnka
gruszy pigwy (nasiona – A.J.S.), wieloraki niosą pożytek:
wrzuciwszy do ciepłej wody tych ziarenek, gdy w rozmiękają
otrzymujemy rozciek lipki, mniej, lub więcej (o objętości –
A.J.S.) i ziarek.
Rozciek
takowy z skutkiem być może użyty w chorobie piersiowych brodawek,
na odciski i guzki, na ostrość skóry po oparzeniu lub też w
plastrach ściągających itd. (...)
Wewnętrznie
może być użyty, roztwarzając go wodą i nieco sokiem malinowym,
daje się zaś takowym, którzy omyłką zażyli truciznę, co
przełykanie ciężkim czyni, takoż i tym co sobie usta i gardło
sparzyli, lub czują ból z zapalenia w gardle. Doktorom znajomy jest
przepis rozcieku , dla wyniszczonych i dyssynterię mających.”
(Krzysztof Jakub Mellin, dz. cyt.,s. 130–132).
Porady zamieszone w tym leksykonie nie mają na celu zastąpienia medycznych porad lekarza. Skonsultuj się więc z nim, zanim zastosujesz propozycje tu przedstawione. Autor nie ponosi odpowiedzialności za szkody, straty lub choroby spowodowane leczeniem się na własną rękę.
