Eugenia
– Goździkowiec
Eugenia
caryophyllata, syn.: Jambosa caryophyllata, Eugenia aromatica,
Syzygium aromaticum – Goździkowiec korzenny to drzewo
osiągające 10–12 metrów wysokości. Jest to jedna z wcześniej
przez człowieka udomowionych roślin przyprawowych, która była
znana i ceniona w wysoko cywilizowanych państwach Wschodu –
Indiach i Chinach – już w starożytności. Liście goździkowca są
zimozielone, z kształtu eliptycznolancetowate, błyszczące. Kwiaty
natomiast niezbyt duże, o czerwonawym kielichu i różowobiałej
koronie, skupione są na szczytach gałązek w baldachokształtne
kwiatostany.
Występowanie:
Jego ojczyzną są Moluki, a jest uprawiany w Indiach, na Molukach, w
Afryce, Indonezji i na Cejlonie (Sri Lanka).
Surowiec:
suszone pączki kwiatowe, znane u nas jako goździki.
Zawartość:
m.in. olejek lotny, którego głównym składnikiem jest eugenol, i
salicylan metylowy, garbniki i śluzy.
Działanie
i zastosowanie: Goździki jako przyprawa mają dość wszechstronne i
różnorakie zastosowanie, można ich bowiem używać do
przyprawiania słodkich potraw, kompotów owocowych, sosów,
niskoprocentowych napojów alkoholowych, ale także niektórych
warzyw, dziczyzny, baraniny, ryb.
Znaczenie
lecznicze goździków jest natomiast niewielkie i ograniczone.
Pozyskiwany z nich bowiem olejek lotny, jak i same pączki kwiatowe,
stosowane są jako bardzo skuteczny środek antyseptyczne i
przeciwbólowe w praktyce stomatologicznej dalej – stosowane bywają
w leczeniu stanów zapalnych żołądka i jelit, nudności, wymiotów,
zaburzeń erekcji i impotencji wtórnej, a także jako specyfiki
antyseptyczne i wywołujące skurcze macicy. Goździki są bardzo
skuteczne w leczeniu nadmiernej fermentacji jelitowej.
Inne
gatunki:
Eugenia
brasiliensis, syn.: Eugenia dombeyi – Goździkowiec brazylijski
to niewielkie drzewo, dorastające do 6–8 metrów wysokości.
Liście ma z kształtu jajowatoeliptyczne. Niewielkie i
niedekoracyjne kwiaty wyrastają pojedynczo w kątach liści. Po
przekwitnięciu wydają czerwone (szkarłatne) owoce typu jagody, z
kilkoma nasionami wewnątrz.
Nie
jest to roślina lecznicza, a wyłącznie dietetyczna. Wykorzystuje
się owoce, które są wonne i jadalne, zarówno na surowo, jak i w
postaci przetworów. Ich spożywanie jest wskazane w diecie
odchudzającej.
Eugenia
uniflora – Goździkowiec jednokwiatowy – pitanga to niezbyt
okazałe drzewo, dorastające zwykle do 6–7 metrów wysokości.
Liście ma na ogół lancetowate, chociaż mogą mieć także kształt
jajowaty. Niewielkie i niedekoracyjne kwiaty wyrastają w kątach
liści. Owocem jest ciemnoczerwona (do prawie czarnej) żebrowana
jagoda, z nielicznymi nasionami w środku.
Nie
jest to roślina lecznicza, a wyłącznie dietetyczna. Bardzo smaczne
są owoce, które spożywa się – zwykle – na surowo. Zalecane są
w diecie odchudzającej.
Pozwolę
sobie zacytować co na temat wspomnianych owoców piszą Gabriele i
Peter Colditz:
„Warto
wiedzieć: Pitanga jest spokrewniona z goździkowcem korzennym. Jej
owoce przypominają kształtem turban. Soczysty i miękki miąższ
smakuje najlepiej, gdy owoc jest całkiem dojrzały. Jeśli chcemy je
ugotować, musimy uprzednio wyjąć pestki, inaczej całość
przejdzie ich cierpkim smakiem.” (Gabriele i Peter Colditz: dz.
cyt., s.30).
Porady zamieszone w tym leksykonie nie mają na celu zastąpienia medycznych porad lekarza. Skonsultuj się więc z nim, zanim zastosujesz propozycje tu przedstawione. Autor nie ponosi odpowiedzialności za szkody, straty lub choroby spowodowane leczeniem się na własną rękę.
