Heracleum – Barszcz

Heracleum – Barszcz

Heracleum sphondylium – Barszcz zwyczajny dzisiaj prawie zupełnie już zapomniany, mimo iż posiada znaczenie nie tylko kulinarne, ale i lecznicze, jest rośliną dwuletnią (rzadziej byliną) dość powszechnie występującą na terenie całego kraju. Dorasta do 150 cm wysokości. Łodygę ma wzniesioną, bruzdkowaną, dętą.

Liście tej rośliny są pierzastodzielne albo trójdzielne. Niepozorne i drobne kwiatki mają barwę bądź różową, bądź białą, a zebrane są w gęste baldachowate kwiatostany, które stanowią zwieńczenie wzniesionych pędów. Owocem jest rozłupnia.

Charakterystyczne dla barszczu jest to, iż wydziela on dość intensywną (wszystkie części, a najbardziej nasiona) woń, nie przez wszystkich lubianą.

Występowanie: Nasz bohater – o czym wspomniałem wcześniej – jest rośliną pospolitą, występującą na terenie całego kraju. Jego naturalnymi siedliskami są łąki, przydroża, zapuszczone ogrody i widne zarośla.

Surowiec: owoce, korzenie i liście.

Zawartość: m.in.: olejki eteryczne, flawonoidy, rutyna, związki kumarynowe, związki żywicowe, proteiny, prowitamina A, witamina C i sole mineralne.

Działanie i zastosowanie: Dawniej barszcz bywał wykorzystywany do celów kulinarnych, a oto co na ów temat pisze Marian Janusz Kawałko:

„Młode liście barszczu zwyczajnego (Heracleum sphodylium) zbierane w maju były aromatyzatorem i podstawowym składnikiem polewki kapłoniej, zwanej współcześnie barszczem właśnie. Zupę tę zagęszczano jajami i śmietaną dodając przy tym kaszę jaglaną.

Była to potrawa znana powszechnie w Polsce, na Rusi i Litwie.”(Marian Janusz Kawałko, Historie ziołowe, Lublin 1986, s. 130).

W dzisiejszych czasach roślina owa – niestety – nie tylko że całkiem utraciła swoje znaczenie, to na dodatek została zapomniana. A warto by sobie o niej przypomnieć, bowiem przejawia znaczące działanie lecznicze.

Wywar z ziela (1 łyżeczka na szklankę wody, gotować pod przykryciem przez 2–3 minuty, pić w razie potrzeby 2–3 razy dziennie po 1/4 szklanki) to środek przeciwbiegunkowy i regulujący procesy trawienia pomocny w zapaleniu krtani i oskrzeli, a także wyczerpania fizycznego.

Tenże sam odwar stosowany bywa przez medycynę ludową w leczeniu padaczki (pije się go 3 razy dziennie po szklance). Można go zastąpić wywarem z korzenia lub samych liści, albo sproszkowanym korzeniem.

Nalewka alkoholowa zalecana bywa (25–30 kropli na wodę lub cukier, 2–3 razy dziennie) jako środek przeciwkaszlowy, pomocny również w chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy.

Ta sama nalewka dawkowana identycznie, uważana jest za dość skuteczny środek przeciw impotencji (wtórnej) i likwidujący zaburzenia wzwodu członka.

Napar z owoców barszczu działa wiatropędnie i przeciwrobacznie.

Oczywiście – co chyba będzie zrozumiałe – zachęcam do bliższego poznania tej rośliny i wykorzystania jej nie tylko jako leku, ale także i surowca dla przygotowywania smacznej potrawy.

Inne gatunki:

Heracleum lanatum – Barszcz wełnisty ma zastosowanie w leczeniu astmy, niestrawności, reumatyzmu i padaczki (pomocniczo).

Heracleum maximum – Barszcz olbrzymi ma zastosowanie w leczeniu astmy, niestrawności, reumatyzmu i padaczki (pomocniczo).

Heracleum sibiricum – Barszcz syberyjski, łąkowy jest tak podobny do barszczu zwyczajnego, że trudno je odróżnić. Najłatwiej to uczynić porównując barwę kwiatów, która u barszczu syberyjskiego jest żółtozielona. Działanie i zastosowanie barszczu syberyjskiego jest takie samo, jak barszczu zwyczajnego.

Porady zamieszone w tym leksykonie nie mają na celu zastąpienia medycznych porad lekarza. Skonsultuj się więc z nim, zanim zastosujesz propozycje tu przedstawione. Autor nie ponosi odpowiedzialności za szkody, straty lub choroby spowodowane leczeniem się na własną rękę.

Powrót do zakładek:
H

Wielki leksykon roślin leczniczych