Juglans
– Orzech
Juglans
nigra – Orzech czarny to potężne drzewo, dorastające do 50
metrów. Charakterystyczne jest to, iż kora pni i starych konarów
jest czarniawa i mocno spękana. Jednoroczne przyrosty ma z lekka
omszone. Liście ma nieparzystopierzaste, składające się nawet z
ponad 20 listków. Kwiaty omawianej rośliny są prawie identyczne
niż kwiaty orzecha włoskiego, owoce natomiast z kształtu – od
gruszkowatych do prawie kulistych, ich skorupa jest barwy czarnej,
karbowana.
Występowanie:
wywodzi się z Ameryki Północnej
Surowiec:
owoce, liście, kora.
Zawartość:
w owocach – białko, tłuszcze, prowitamina A, witaminy z grupy B,
witamina E, P, i sporo żelaza; w liściach i korze – flawonoidy,
garbniki (dość dużo), witamina C, kwasy organiczne.
Działanie
i zastosowanie: Jądro „słodkie”, bardzo smaczne, zjadane na
surowo stosuje się w leczeniu stwardnienia tętnic.Odwar z liści –
najlepiej świeżych – jest doskonałą płukanką do włosów,
które wzmacnia, nadaje im siłę i połysk, a także miękkość.
Odwar z liści i kory stosuje się w leczeniu nieżytów żołądka,
przeciw zakażeniom grzybiczym i pasożytniczym. Wyciąg z orzecha
czarnego stosuje się w leczeniu łuszczycy i opryszczki.
Inne
gatunki:
Juglans
cinerea – Orzech szary to dość okazałe drzewo, mogące
osiągać wysokość do 20 i więcej metrów. Kora pnia i starych
konarów ma kolor szary i jest mocno spękana. Liście –
nieparzystopierzaste. Budowa kwiatów – jak u wszystkich orzechów.
Owoc (razem z zieloną łupiną) jest duży bo osiągający długość
do 10, a czasem nawet i 12 centymetrów. Sam orzech ma czarną barwę
i jest podługowato bruzdowany.
Występowanie:
Jego ojczyzną jest kontynent północnoamerykański.
Działanie
i zastosowanie: zastosowanie owoców takie samo jak orzecha czarnego;
napar z liści – zewnętrznie – jako środek przeciwzapalny i
słaby grzybobójczy.
Juglans
cordiformis – Orzech sercowaty wiodący swój ród z
Japonii – działanie i zastosowanie owoców takie samo jak orzecha
czarnego; napar z liści – zewnętrznie – jako środek
przeciwzapalny i słaby grzybobójczy.
Juglans
major – działanie i zastosowanie owoców takie samo jak
orzecha czarnego; napar z liści – zewnętrznie – jako środek
przeciwzapalny i słaby grzybobójczy.
Juglans
manshurica, syn.: Juglans mandschurica – Orzech mandżurski w
porównaniu ze swoimi kuzynami nie jest zbyt wysokim drzewem, bo
dorasta tylko 20 metrów. Na starszych egzemplarzach kora pni i
grubych konarów ma barwę od ciemnoszarej po prawie czarną.
Jak
u wszystkich orzechów liście ma nieparzystopierzaste. Co do
kwiatów, to są bardzo podobne jak kwiaty orzecha włoskiego (i
innych gatunków także).
Występowanie:
Jego ojczyzną jest – jak na to wskazuje nazwa gatunkowa –
Mandżuria, północne rejony Chin, rosyjski Daleki Wschód i Korea.
Surowiec:
liście, owoce.
Zawartość:
w owocach – białko, tłuszcze, prowitamina A, witaminy z grupy B,
witamina E, P, i sporo żelaza; w liściach – flawonoidy, garbniki
(dość dużo), witamina C, kwasy organiczne.
Działanie
i zastosowanie: zastosowanie owoców takie samo jak orzecha czarnego;
napar z liści – zewnętrznie – jako środek przeciwzapalny i
słaby grzybobójczy.
Juglans
regia – Orzech włoski to piękne, okazałe drzewo owocowe.
Dorasta do 30 metrów wysokości. Koronę ma gęstą, rozłożystą,
potężne konary i pień. Liście okazałe, nieparzystopierzaste,
kwiaty natomiast dwojakiego rodzaju – męskie i żeńskie. Te
ostatnie po przekwitnięciu wiążą się w smakowite owoce typu
orzecha o gorzko cierpkiej zielonej naowocni i „słodkim” jądrze.
Występowanie:
Azja Mniejsza i Iran, w Polsce w uprawie od setek lat.
Surowiec:
owoce, zielona naowocnia, liście, kora korzeni.
Zawartość:
w owocach – m.in. białko, tłuszcze, prowitamina A, witaminy B1,
E, P, sole mineralne (kobalt i żelazo); w naowocni, liściach i
korze korzeni – m.in.: witamina C, juglon, olejek eteryczny, kwasy
organiczne (elagowy i kawowy), flawonoidy i garbniki.
Działanie
i zastosowanie: Jądra spożywane na surowo mogą być pomocniczo
stosowane w leczeniu stwardnienia tętnic.Poważniejszy surowiec
leczniczy stanowią jednak nie one, lecz zielona naowocnia. Odwar z
naowocni zalecany jest jako środek zabijający glisty pasożytujące
w przewodzie pokarmowym człowieka.
Odwar
z liści (1 łyżeczkę rozdrobnionego suszu zalać 1 szklanką wody
i gotować pod przykryciem około 5 minut, następnie zaś przecedzić
i w razie potrzeby pić 2 razy dziennie po 1/4 szklanki) to środek
zalecany do leczenia stwardnienia tętnic, uporczywej biegunki, (ale
także i zaparć) niezbyt nasilonych wewnętrznych krwotoków, a
także przewlekłych nieżytów żołądka i jelit, przewlekłego
kaszlu, kamicy nerkowej, anemii, astmy.
Ten
sam odwar stosuje się zewnętrznie do płukania jamy ustnej i gardła
w ich stanach zapalnych, a także dodaje się do kąpieli w przypadku
ropiejących zranień i owrzodzeń, jak również nadmiernej
potliwości.
W
przypadku gruźliczych zmian na skórze, można miejsca dotknięte
chorobą przemywać nalewką alkoholową na łupinach bądź
liściach. Przygotowuje się ją tak: 1 część wagową liści lub
łupin zalewamy 4 częściami 40° wódki czystej i umieściwszy w
szczelnie zamkniętym naczyniu ustawiamy w miejscu ciepłym na okres
15–20 dni. Później płyn zlewamy, przecedzamy i mamy gotowy do
użycia.
Nalewka
na niedojrzałych owocach (2 garście młodziutkich orzechów wraz z
łupinami zalewamy 1/2 czystej co najmniej 40° wódki czystej i
macerujemy w miejscu ciepłym przez okres około 10 dni) to skuteczny
środek zalecany przy bólach żołądka i wątroby. Przyjmuje się
go w razie potrzeby po 30–40 kropli z 1/4 szklanki przegotowanej
wody o temperaturze pokojowej.
Świeże
owoce, lub – jeszcze lepiej – olej orzechowy przyjmowany
doustnie, ma zastosowanie w leczeniu zaburzeń menstruacyjnych.
Wreszcie,
na zakończenie, wspomnieć trzeba, iż włosy myte w odwarze z liści
orzecha nabierają pięknego połysku, stają się też miękkie i
puszyste.
Co
mówią stare księgi?
„...
Liście okazały się nader skutecznemi przeciw ranom wrzodowatym
uporczywym. W tym celu robi się z nich z dodatkiem cukru mocny
odwar, macza w nim papier i ciepło przykłada na wrzody, poczem
obwiązane bandażem zostawia przez trzy dni. Albo wrzód obmywa się
tym odwarem i okłada świeżym liściem. Albo li też wrzód
zasypuje się proszkiem z liści suszonych i liściem świeżym
okłada. (...) Kora świeżo zdjęta wewnętrzna, oczyszczona z
wierzchniej twardej, wielkości grosza miedzianego (może być
wielkości grosza współczesnego – A.J.S.) przyłożona pod
szczękę, naciąga bąbel i przez to uśmierza ból zębów.”
(Józef Gerald-Wyżycki, dz. cyt., t. I, s. 93–94).
Porady zamieszone w tym leksykonie nie mają na celu zastąpienia medycznych porad lekarza. Skonsultuj się więc z nim, zanim zastosujesz propozycje tu przedstawione. Autor nie ponosi odpowiedzialności za szkody, straty lub choroby spowodowane leczeniem się na własną rękę.
