O potępionej pani
Ksiądz Franciszek Kowalicki, słynny jezuicki pedagog, pisarz i kaznodzieja, przez wiele lat mieszkający w Sandomierzu1, tak jak to było w epoce baroku w zwyczaju, lubował się epatowaniem czytelników i słuchaczy opowieściami mrożącymi krew w żyłach, którymi często okraszał swoje kwieciste kazania.
A oto jedna z nich, mówiąca o zdarzeniu może nie koniecznie związanym z samym miastem, ale bez wątpienia z Sandomierszczyzną, o czym nas zapewnił autor, a ponieważ przekazał nam ją w Sandomierzu i tu ogłosił ją drukiem, moim zdaniem zasługuje na przypomnienie:
„Straszna, com w Sendomirskim od pobożnej słyszał pani, ta od panny powściągliwej i Boga pełnej.
W senatorskim domu pomieniona służyła panna. Umiera pani, w kilka dni po śmierci pokaże się pannie, na zwyczajnym sobie usiędzie krześle i rzecze:
– Ubierajcie mię jako najmodniej, panno.
Dama ze Strechau (XVII w), (Wikimedia Commons)
Jakby do żywej mówiła, panna odpowiada śmiało:
– Mościa pani, suknie w skrzyni, klucze u jegomości pod głowami,
– Dobrze zasnął, weź klucze, ja każę.
Usłucha rozkazu panna, ubierze w klejnoty, w perły i jako najstrojniejsza uczyła moda.
Kontenta ze stroju pani mówi dalej:
– Pójdź za mną.
Posłuszna idzie. Stanie nad przepaścią senatorka, zepchnąć się koniecznie słudze każe i mówiąc na pożegnanie:
– Tam do diabła ze strojem! O mody, mody, komu nas ubieracie?!
Pani kazała, uczyniła panna, zepchnęła, co jej kazano. Słyszała od lecącej w przepaść pani głosy:
– Biada, biada!
Nad podobną każda z grzechem wyniosłość stoi”.2
__________________________________
1Franciszek Kowalicki urodził się w 1668 r., a zmarł w 1730 r. W latach 1716–1723 pełnił funkcję rektora Collegium Gostomianum w Sandomierzu, autor kilku zbiorów kazań.
2Franciszek Kowalicki, SI, Kaznodzieia odświętny abo kazania doroczne na dni świętych bożych uroczyste, Krolowy wszystkich świętych poswięcone, Sandomierz 1725, s. 159, cyt. za: Historie dziwne i straszliwe. Jezuickie opowieści z czasów saskich, zebr. i oprac.: Mariusz Kazańczuk, Chotomów 1991, s. 95.
© Andrzej Juliusz Sarwa 2018
Książkę w wersji papierowej można kupić tutaj:
Książkę w wersji elektronicznej (epub, mobi) można kupić tutaj:
