Thymus
– Tymianek, Macierzanka
Thymus
serpyllum – Macierzanka piaskowa to niepozorny półkrzew. Pędy
ma niziutkie, płożące się, porośnięte drobnymi
równowąskolancetowatymi listkami. Kwiaty ma wargowe, jasno – bądź
ciemnopurpurowe. Po przekwitnięciu wiążą się w owoce typu
rozłupni.
Występowanie:
pospolita roślina Europy i Azji, w Polsce spotykana na lekkich,
dobrze nagrzewających się glebach – na obrzeżach lasów,
przydrożach, trawiastych skłonach wzgórz.
Surowiec:
ziele.
Zawartość:
m.in. olejek eteryczny (a w nim: tymol karwakrol), garbniki, gorycze
i sole mineralne.
Działanie
i zastosowanie: Napar z ziela macierzanki (1 łyżeczkę do herbaty
rozdrobnionego suszu zalać 1 szklanką wrzątku, parzyć pod
przykryciem przez 15–20 minut, przecedzić, w razie potrzeby pić
2–3 razy dziennie po 1/4 szklanki) to doskonały środek
antyseptyczny, zalecany w kokluszu, nieżycie górnych dróg
oddechowych, grypie, anginie, kaszlu z przeziębienia, a także w
zatruciach pokarmowych.
Kąpiele
w odwarze z ziela macierzanki (3–4 garście suszu gotować pod
przykryciem przez 10 minut w 3–4 litrach wody, przecedzić, dolać
do wanny) mają działanie uspokajające, odświeżające i ogólnie
wzmacniające. Prócz tego można nimi leczyć – z dobrym skutkiem
– ropiejące rany, owrzodzenia i krosty.
Co
mówią stare księgi?
„Ziela
(...) używać radzę na wzmocnienie ciała, a osobliwie nóg, po
długich reumatyzmach i podagrze w kąpielach, lecz dla przyczyny
powyższej gotować go nie potrzeba, zawiązawszy je tylko w płótno
włożyć w wannę, nalać wodę wrzącą, potem chustą wannę
przykryć, aby wonność nie uleciała.” (J. Dziarkowski, dz. cyt.,
s. 114–116)
Inne
gatunki:
Thymus
azoricus, syn.: Thymus caespititius – Macierzanka azorska to
dość okazała krzewinka o białych lub liliowych kwiatuszkach.
Pochodzi z Azorów i Półwyspu Iberyjskiego, ma przede wszystkim
działanie przyprawowe, wydziela silny, miły sosnowo–cytrynowy
zapach. Bardzo korzystnie wpływa na proces trawienia.
Thymus
capitatus – Macierzanka główkowata – zapachem przypomina
oregano – jej działanie i zastosowanie jest takie samo jak
tymianku pospolitego.
Thymus
cilicicus – Macierzanka cylicyjska, sycylijska o
zapachu cytrynowym to przede wszystkim roślina przyprawowa,
przeciwdziałająca wzdęciom i korzystnie wpływająca na procesy
trawienne.
Thymus
citriodorus – Macierzanka cytrynowa ma zastosowanie w leczeniu
astmy i zapalenia oskrzeli. Doskonała przyprawa do ryb i drobiu.
Thymus
herba-barona – ułatwia trawienie, przeciwdziała wzdęciom.
Wydziela aromat muszkatowy lub kminkowy. Jest doskonałą przyprawą
do wołowiny.
Thymus
lanuginosus – Macierzanka wełnista – zapach, działanie i
zastosowanie takie samo jak macierzanki piaskowej.
Thymus
marschallianus – Macierzanka Marschalla – zapach, działanie
i zastosowanie takie samo jak macierzanki piaskowej.
Thymus
mastihina to niewysoki krzew (do 30 cm), pochodzi z Półwyspu
Iberyjskiego. Liście ma dość duże, omszone i białe kwiatki.
Wydziela kamforowy lub eukaliptusowy aromat. Doskonała przyprawa do
mięs i sosów. Pozytywnie oddziałuje na układ trawienny.
Thymus
praecox – Macierzanka wczesna – zapach, działanie i
zastosowanie takie samo jak macierzanki piaskowej.
Thymus
pulegioides – Macierzanka szerokolistna – działanie i
zastosowanie takie samo ja tymianku pospolitego.
Thymus
vulgaris – Tymianek pospolity to niezbyt okazała krzewinka.
Łodygi ma cienkie, sztywne, z tendencją do płożenia się.
Okrywające je listki są drobne, niepozorne, równowąskolancetowate.
Drobne jasnoróżowe, bądź szkarłatne kwiatuszki skupione są w
gęste kwiatostany pojawiające się na wierzchołkach pędów.
Występowanie:
pochodzi z krajów basenu Morza Śródziemnego.
Surowiec:
ziele.
Zawartość:
m.in. olejek eteryczny, kwasy organiczne, trójterpeny, flawonoidy i
gorycze.
Działanie
i zastosowanie: Dobrym lekiem przeciwrobacznym, bakteriobójczym,
przeciwzapalnym, przeciwbiegunkowym i przeciwskurczowym jest napar z
ziela, który przygotowuje się w poniższy sposób: 1 łyżeczkę do
herbaty rozdrobnionego suszy należy zalać 1 szklanką wrzącej wody
i parzyć pod przykryciem przez 15–20 minut, następnie zaś
przecedzić i w razie potrzeby pić 2–3 razy dziennie po 1/4
szklanki.
Napar
ów zalecany jest w nieżytach górnych dróg oddechowych i
niestrawności, kaszlu, katarze, zapaleniu krtani i zatok, żołądka,
a pomocniczo także w astmie.
Zewnętrznie
może służyć do przemywań i okładów na ropiejące krosty i
zranienia, a także do płukania jamy ustnej i gardła w ich stanach
zapalnych, oraz na zakażenie grzybicze skóry.
Kąpiele
w wywarze z ziela tymianku działają dezynfekująco, odświeżająco
i ogólnie wzmacniająco.
Leczenie
się tymiankiem winno się odbywać zawsze za wiedzą i zgodą
lekarza.
Porady zamieszone w tym leksykonie nie mają na celu zastąpienia medycznych porad lekarza. Skonsultuj się więc z nim, zanim zastosujesz propozycje tu przedstawione. Autor nie ponosi odpowiedzialności za szkody, straty lub choroby spowodowane leczeniem się na własną rękę.
Powrót do zakładek:
