Tilia
– Lipa
Tilia
cordata – Lipa drobnolistna. Lipa jest potężnym i wyjątkowo
długowiecznym drzewem o masywnym pniu i konarach formujących
kulistą koronę. Liście ma sercowate z drobno piłkowanymi brzegami
i zaostrzonymi końcami. Kwiaty lipy są małe, niepozorne, żółtej
barwy, zebrane w wierzchotki. Wydzielają one bardzo mocną,
przyjemną słodkawą woń. Po przekwitnięciu wiążą się z nich
owoce typu orzeszka.
Występowanie:
Strefa klimatu umiarkowanego Europy i Azji.
Surowiec:
kwiaty.
Zawartość:
m.in.: flawonoidy, olejek eteryczny (a w nim eugenol, farnezol i
geraniol), glikozydy, śluzy i nieco garbników.
Działanie
i zastosowanie: Herbatka z kwiatu lipowego (1 łyżeczkę
rozdrobnionego suszu zalać 1 szklanką wrzątku i parzyć pod
przykryciem 15–20 minut, przecedzić i w razie potrzeby pić 3 razy
dziennie po 1 szklance) zalecana jest – jako doskonały środek
napotny – w grypie, anginie i zwykłym przeziębieniu, ale także
zapaleniu oskrzeli i gardła.
Ponieważ
napar ów ma dodatkowo działanie moczopędne, zmniejszające
napięcie mięśni gładkich w przewodzie pokarmowym, żółciopędne
i wzmacniające – w nieznaczny sposób – wydzielanie soków
żołądkowych, zalecany jest do picia w zaburzeniach trawienia.
Medycyna
ludowa – w przeciwieństwie do oficjalnej – ma dla lipy o wiele
szersze zastosowanie. Oprócz wykorzystywania jej działania
napotnego i przeciwgorączkowego w leczeniu chorób, które
wymieniono wcześniej, używa się jej również do leczenia innych
dolegliwości.
I
tak: węgiel uzyskany ze spalonego drewna lipowego zażywany
wewnętrznie jest środkiem wykorzystywanym do leczenia biegunki.
Roztarty na proszek może służyć do posypywania – jako środek
przeciwgnilny – zanieczyszczonych i ropiejących ran i zgorzeli.
Świeże
liście, a jeszcze lepiej ubite na jednolitą masę łyko lipowe,
mogą być używane na okłady na owrzodzenia, oparzenia i
zainfekowane rany. Mają one nie tylko właściwości gojące, ale
dodatkowo słabo przeciwbólowe.
Za
dość skuteczny środek przeciwkrwotoczny uważano niegdyś macerat
uzyskany ze świeżych orzeszków lipowych i octu (1 wagową część
dokładnie rozgniecionych orzeszków zalać 2 częściami 5% octu i
macerować w szczelnie zamkniętym szklanym naczyniu przez 7–10
dni, a następnie przecedzić i w razie potrzeby używać).
Sądzę,
iż zainteresuje Czytelnika i ta informacja, że ze wspomnianych
wcześniej orzeszków lipowych można wytłaczać wyborny olej
spożywczy, który niczym nie ustępuje oliwie z oliwek. Pozostałe
po owej operacji wytłoki mogą służyć do mycia skóry twarzy,
którą nie tylko ujędrnią, ale także pozbawią pryszczy.
Co
mówią stare księgi?
„Kwiat
zebrany w pogodę, w cieniu wysuszony i chowany w naczyniu dobrze
zatkanym, używa się skutecznie jak herbatę w afektacjach piersi,
jako środek łagodzący i poty poruszający.
Przez
destylację zaś otrzymuje się z kwiatu (...) wodę kwiatu lipowego,
zalecaną szczególnie w epilepsji i innych konwulsyjnych i nerwowych
przypadkach.
Z
nasienia wytłacza się olej, nieustępujący oliwie prowansalskiej,
i podobny do migdałowego; nasiona te (...) pozbawione łuski, dają
połowę swej wagi oleju. Olej ten ma własność, iż nie krzepnie,
i w lampach dłużej się pali niż oliwa [z oliwek –A.J.S.];
pozostałe otręby, czyli kuchy, użyte do mycia się, jak migdałowe,
nadają skórze białość i miękkość jak tamte.
Liście
suszone dobrą są paszą zimową dla owiec, kóz i krów; uważano
atoli, iż krowy dojne, obficie karmione tem liściem, dają masło
twardsze, białe jak łój, mniej przyjemnego smaku. Liście świeże
przykładane na zranione części ciała, uśmierzają ból i
działają skutecznie.” (Józef Gerald-Wyżycki, dz. cyt., t. I, s.
52)
Inne
gatunki:
Tilia
americana – Lipa amerykańska – działanie i zastosowanie
zbliżone do lipy drobnolistnej.
Tilia
europaea – Lipa holenderska – działanie i zastosowanie
zbliżone do lipy drobnolistnej.
Tilia
platyphyllos – Lipa wielkolistna (szerokolistna) – działanie
i zastosowanie takie samo jak lipy drobnolistnej.
Porady zamieszone w tym leksykonie nie mają na celu zastąpienia medycznych porad lekarza. Skonsultuj się więc z nim, zanim zastosujesz propozycje tu przedstawione. Autor nie ponosi odpowiedzialności za szkody, straty lub choroby spowodowane leczeniem się na własną rękę.
Powrót do zakładek:
