Allium – Cebula, czosnek, szczypiorek, por

Allium – Cebula, czosnek, szczypiorek, por

Allium cepa – Cebula jadalna, zwyczajna jest jedną z najstarszych, bo najprawdopodobniej udomowionych w odległej starożytności przez Sumerów, roślin warzywnych, należącą do rodziny liliowatych, chociaż z lilią się nam absolutnie nie kojarzy.

Mimo iż istnieją rozmaite gatunki cebuli, do najpowszechniejszych należy gatunek dwuletni, wytwarzający w pierwszym roku niezbyt wielką cebulę (organ podziemny) z wiązkowym, delikatnym systemem korzeniowym i część nadziemną – szczypior, a według nazewnictwa botanicznego – skrętolegle ułożone liście dęte.

Gdy cebula osiągnie odpowiednie rozmiary, co ma miejsce najczęściej w drugim roku uprawy, wytwarza również dęty pęd kwiatostanowy, który wieńczy baldachowaty kwiatostan, złożony z kilkuset obupłciowych, białawych, żółtawych, bladolila, zielonkawych lub w innych jeszcze barwach, drobniutkich kwiatuszków.

Podobnie jak kwiaty, również i zewnętrzne łuski cebul mają różne kolory. Istnieją odmiany o łuskach żółtych, złocistych, białawych, brązowych, fioletowych, czerwonych... Same cebule mogą mieć różne kształty – kuliste, spłaszczone, wydłużone.

Występowanie: Jak się przypuszcza jej ojczyzną jest Azja Mniejsza, skąd przywędrowała na Zachód.

Surowiec: cebule, Liście (szczypior).

Zawartość: sporo białka, cukry, olejek eteryczny odpowiedzialny za charakterystyczny ostry zapach i smak, sole mineralne (potas, wapń, fosfor, żelazo, fluor, siarka). Ponadto także enzymy, saponiny, inulinę oraz prowitaminę A i witaminy B1, B2, PP i C.

Działanie i zastosowanie: O tym, że cebula jest rośliną warzywną i przyprawową, wszyscy wiemy i nie potrzeba się nad tym rozwodzić, jak wiele i jak cennych substancji biologicznie aktywnych zawierają zarówno cebule, jak i szczypior, co sprawia, że cebula jest także rośliną o bardzo ważnym znaczeniu.

Świeża surowa cebula obniża ciśnienie krwi, działa bakteriostatycznie i bakteriobójczo. Korzystnie wpływa na perystaltykę jelit, działa przeciwbiegunkowo (słabo), obniża poziom cukru we krwi, wskazana jest w leczeniu anginy, grypy, przeziębienia. Uważa się ją za niezły środek pomocniczy stosowany w kuracji stwardnienia tętnic. Ale to jeszcze nie wszystko. Przejawia bowiem lekkie działanie moczopędne, pomaga w leczeniu kamicy nerkowej, nieżytów jelit, pomaga w zwalczaniu robaków pasożytujących w przewodzie pokarmowym. Jest również dość skuteczna w zwalczaniu uporczywych zaparć i reguluje częstotliwość oddawania stolców.

Nie bez znaczenia są właściwości przeciwkaszlowe i wykrztuśne cebuli i dlatego można z niej przyrządzać doskonały i nadzwyczaj skuteczny syrop.

Syrop ów można w bardzo prosty sposób przyrządzić w warunkach domowych. Można po prostu świeży, wyciśnięty ze zdrowych cebul sok zmieszać w równych proporcjach z miodem, albo też rozdrobnioną cebulę zasypać cukrem, a gdy puści sok, będziemy go przyjmować 3–4 razy dziennie po 1 łyżeczce do herbaty.

Chociaż syrop ten – jak wspomniałem wyżej – jest bardzo skuteczny, to ma on jedną poważną wadę – bardzo nieprzyjemnie pachnie i w związku z tym nie wszyscy mogą go przełknąć. Dodam tutaj, że można także drobno pokrojoną cebulę usmażyć na cukrze, jest lepsza do spożycia, a działa tak samo jak syrop.

Ponieważ cebula ma właściwości dezynfekujące, można jej używać do leczenia drobnych zainfekowanych zranień. W tym celu świeżą, utartą na papkę główkę przykłada się na miejsca chore. Papka owa (albo nawet całe plasterki cebuli) są również niezłym środkiem gojącym – i co najważniejsze również znieczulającym – w przypadku użądlenia człowieka przez pszczołę.

Medycyna ludowa ma dla cebuli duże zastosowanie. I tak: uważa się ją m.in.: za doskonały środek przeciwbiegunkowy i jako specyfiku leczącego tę przykrą dolegliwość używa się syropu cebulowego zażywanego 2–3 razy dziennie po 1 łyżeczce do herbaty.

Tenże sam syrop zaleca się (identycznie go dawkując) jako lek przeciw kaszlowi z przeziębienia, kokluszowi, astmie (pomocniczo).

Pieczona cebula przykładana na czyraki leczy je, zaś szczypior roztarty na miazgę goi zainfekowane rany. Wreszcie świeży sok wyciśnięty z główki cebuli stosuje się na miejsca odmrożone.

Co mówią stare księgi?

„Miód cebulowy, który codziennie 3 do 4 razy po 1 łyżce zażyty ściąga i przyśpiesza odchód flegmy z piersi, w następujący otrzymuje się sposób:

Weź 2 cebule, pokraj je drobno i gotuj w 1 lub pół funcie miodu i w pół kwarcie wody aż do gęstości miodu, przecedź to przez chustę, i zachowaj w czystym garnku do użycia.

Cebula pod popiołem upieczona przykłada się (...) dymienicę i wszelkie wrzody, gdy nie masz zbytniego zapalenia, a to na dzień 2 lub 3 razy czynić potrzeba, co raz odmieniając, dla tym większego przyśpieszenia (...). Przykłada się także cebula w chustce, na niższą przestrzeń brzucha, w przypadku zatrzymania uryny. Cebula smaży się takoż z masłem, usmażona wrzuca się do zimnej wody, zbiera się potem z wierzchu tłuszcz i sporządza się maść chłodzącą, którą namazawszy sparzone, lub zranione części, te w krótkim czasie goi.” (Krzysztof Jakub Mellin, dz. cyt., s. 171–172)

Allium cepa proliferum, syn.: Allium cepa viviparum, Allium cepa var. proliferum – Cebula wielopiętrowa, jej cebule powietrzne i szczypior, mają działanie przeciwrobacze, przeciwzapalne, antyseptyczne, przeciwskurczowe, wiatropędne, moczopędne, wykrztuśne, przeciwgorączkowe, obniżające poziom cukru we krwi, obniżające ciśnienie tętnicze, oraz regulujące procesy trawienia. Spożywana regularnie zmniejsza skłonności do dusznicy bolesnej, miażdżycy i zawału mięśnia sercowego. Spożywana na surowo zapobiega zakażeniom jamy ustnej i próchnicy zębów. Pieczone cebulki można wykorzystać jako okład w celu usunięcia ropy z ran. Świeży sok z cebuli łagodzi objawy użądleń pszczół i os, ukąszeń, otarć i grzybicy skóry. Stany zapalne uszu można leczyć ciepłym sokiem, który się zapuszcza do ich wnętrza.

Inne gatunki:

Allium acuminatum – ma silny zapach cebuli, a cebulki i liście są jadalne, ale powinny być spożywana tylko w małych dawkach. Spożywanie tej rośliny pomaga obniżyć poziom cholesterolu we krwi i pozytywnie oddziałuje na pracę przewodu pokarmowego.

Allium akaka, syn.: Allium latifolium – Spożywanie tej rośliny pomaga obniżyć poziom cholesterolu we krwi i pozytywnie oddziałuje na pracę przewodu pokarmowego.

Allium altaicum – Cebula ałtajska, kamienna cebula – Spożywanie tej rośliny pomaga obniżyć poziom cholesterolu we krwi i pozytywnie oddziałuje na pracę przewodu pokarmowego.

Allium ampeloprasum – Por dziki jest bardzo podobny do pora uprawnego, od wyżej wspomnianej rośliny różni się przede wszystkim tym, że oprócz cebuli „głównej” posiada liczne niewielkie małe cebulki boczne. Zastosowanie i działanie lecznicze ma identyczne z cebulą i porem uprawnym.

Allium angulosum – Czosnek kątowaty – Spożywanie tej rośliny pomaga obniżyć poziom cholesterolu we krwi i pozytywnie oddziałuje na pracę przewodu pokarmowego.

Allium ascalonicum – Cebula szalotka to bylina dorastająca do 30–50 centymetrów wysokości. Organem trwałym jest cebula o fioletowej barwie okrywy. Pęd i liście ma dęte, kwiatostan kulisty, jest złożony z małych kwiatuszków barwy białej bądź różowej.

Występowanie: Jej ojczyzną jest Azja.

Działanie i zastosowanie: Liście szalotki używa się na jarzynę, cebula także jest jadalna i wykorzystywana jest w kuchni. Jest to także roślina lecznicza. Surowiec leczniczy stanowi cebula i liście. Zastosowanie i działanie lecznicze posiada takie samo jak cebula jadalna. Podobnie jak ta ostatnia posiada te same biologicznie aktywne substancje.

Allium atropurpureum – Czosnek purpurowy – obecny w diecie pomaga obniżyć poziom cholesterolu we krwi i pozytywnie oddziałuje na pracę przewodu pokarmowego.

Allium bisceptrum – Spożywanie tej rośliny pomaga obniżyć poziom cholesterolu we krwi i pozytywnie oddziałuje na pracę przewodu pokarmowego.

Allium bodeanum – Spożywanie tej rośliny pomaga obniżyć poziom cholesterolu we krwi i pozytywnie oddziałuje na pracę przewodu pokarmowego.

Allium bolanderi – Ccebula Bolandera – Spożywanie tej rośliny pomaga obniżyć poziom cholesterolu we krwi i pozytywnie oddziałuje na pracę przewodu pokarmowego.

Allium brevistylum – Spożywanie tej rośliny pomaga obniżyć poziom cholesterolu we krwi i pozytywnie oddziałuje na pracę przewodu pokarmowego.

Allium canadense – Czosnek kanadyjski – wbrew nazwie jego cebulki wydzielają silny zapach cebuli. Jest to roślina przeciwastmatyczna, oczyszczająca organizm z toksyn, moczopędna, wykrztuśna i pobudzająca. Nalewka służy do zwalczania robaków i kolki u dzieci. Czosnek kanadyjski może jednak powodować też zapalenie żołądka i jelit u małych dzieci, które spożywają części tej rośliny. Długotrwałe spożywanie cebulek zmniejsza wchłanianie jodu przez tarczycę, więc i tutaj zalecana jest ostrożność.

Allium carinatum – Czosnek grzebieniasty – Spożywanie tej rośliny pomaga obniżyć poziom cholesterolu we krwi i pozytywnie oddziałuje na pracę przewodu pokarmowego.

Allium carolinianum – Spożywanie tej rośliny pomaga obniżyć poziom cholesterolu we krwi i pozytywnie oddziałuje na pracę przewodu pokarmowego.

Allium cernuum – Czosnek zwisły – najczęściej jest używany w leczeniu dolegliwości układu oddechowego, natomiast sok jest stosowany w leczeniu kamieni nerkowych, przeziębienia i bólów gardła itp. Okład z rośliny stosuje się zewnętrznie na różne infekcje, takie jak ból gardła, rany, obrzęki, bóle w klatce piersiowej i zapalenie opłucnej.

Allium chinense syn.: Allium bakeri, Allium splendens – Rakkyo – Szczypiorek chiński, chińska cebula – cała roślina ma działanie wiatropędne i wykrztuśne. Stosuje się ją w leczeniu uczucia ciężkości i bólu w klatce piersiowej, dusznicy bolesnej, zapalenia opłucnej, zapalenia oskrzeli, biegunki i czerwonki.

Allium condensatum – Spożywanie tej rośliny pomaga obniżyć poziom cholesterolu we krwi i pozytywnie oddziałuje na pracę przewodu pokarmowego.

Allium cupanii, syn.: Allium cupani – Spożywanie tej rośliny pomaga obniżyć poziom cholesterolu we krwi i pozytywnie oddziałuje na pracę przewodu pokarmowego.

Allium douglasii – Spożywanie tej rośliny pomaga obniżyć poziom cholesterolu we krwi i pozytywnie oddziałuje na pracę przewodu pokarmowego.

Allium dregeanum – Jedyna cebula występująca w Afryce, na półkuli południowej – endemit subsaharyjski. Spożywanie tej rośliny pomaga obniżyć poziom cholesterolu we krwi i pozytywnie oddziałuje na pracę przewodu pokarmowego.

Allium drummondii – Cebula Drummonda, cebula preriowa, czosnek preriowy – Spożywanie tej rośliny, ze względu na wysoką zawartość inuliny, może być pomocniczo stosowana w leczeniu cukrzycy, ponadto pomaga obniżyć poziom cholesterolu we krwi i pozytywnie oddziałuje na pracę przewodu pokarmowego.

Allium fistulosum – Czosnek dęty – cebula siedmiolatka – to bylina mogąca dorastać do 100 centymetrów wysokości, chociaż na ogół jest niższa. Pęd i liście ma dęte, kwiatostan złożony z drobnych białozielonkawych kwiatków z kształtu jest kulisty, cebula natomiast z kształtu jest podługowata, niewielka.

Występowanie: ojczyzną rośliny są Chiny.

Surowiec: cebula i liście (szczypior).

Zawartość: sporo białka, cukry, olejek eteryczny odpowiedzialny za charakterystyczny ostry zapach i smak, sole mineralne (potas, wapń, fosfor, żelazo, fluor, siarka). Ponadto także enzymy, saponiny, inulinę oraz prowitaminę A i witaminy B1, B2, PP i C.

Działanie i zastosowanie: cebulę siedmiolatkę wykorzystuje się w kuchni, jako roślinę przyprawową. Zastosowanie kulinarne oraz działanie lecznicze jest takie samo jak u cebuli jadalnej. Ma też właściwości antybakteryjne, napotne i słabe moczopędne. Stosuje się ją w leczeniu przeziębień i uczucia pełności w brzuchu. Napar z cebulek to środek uspokajający dla dzieci. Zewnętrznie z cebulek można robić okłady, aby usunąć ropę z wrzodów i ropni.

Allium flavum - „Czosnek żółty”, „Żółty por” – Spożywanie tej rośliny pomaga obniżyć poziom cholesterolu we krwi i pozytywnie oddziałuje na pracę przewodu pokarmowego.

Allium galanthum, syn.: Allium pseudocepa – Spożywanie tej rośliny pomaga obniżyć poziom cholesterolu we krwi i pozytywnie oddziałuje na pracę przewodu pokarmowego.

Allium grayi, syn.: Allium macrostemon, Allium nipponicum – Nobiru – Spożywanie tej rośliny pomaga obniżyć poziom cholesterolu we krwi i pozytywnie oddziałuje na pracę przewodu pokarmowego.

Allium geyeri – działanie i zastosowanie takie samo jak cebuli zwyczajnej.

Allium hookeri – Szczypiorek Hookera, szczypiorek czosnkowy, kuan ye jiu – Spożywanie tej rośliny pomaga obniżyć poziom cholesterolu we krwi i pozytywnie oddziałuje na pracę przewodu pokarmowego.

Allium kurrat – działanie i zastosowanie zbliżone do cebuli zwyczajnej, ponadto działa przeczyszczająco i przeciwbakteryjnie oraz ma właściwości obniżające ciśnienie.

Allium ledebourianum, syn.: Allium uliginosum – Spożywanie tej rośliny pomaga obniżyć poziom cholesterolu we krwi i pozytywnie oddziałuje na pracę przewodu pokarmowego.

Allium macleanii, syn.: Allium elatum – „Czosnek MacLeana” – Spożywanie tej rośliny pomaga obniżyć poziom cholesterolu we krwi i pozytywnie oddziałuje na pracę przewodu pokarmowego.

Allium macropetalum – „Cebula pustynna” – Spożywanie tej rośliny pomaga obniżyć poziom cholesterolu we krwi i pozytywnie oddziałuje na pracę przewodu pokarmowego.

Allium macrostemon – cała roślina ma działanie wiatropędne, moczopędne i wykrztuśne. Stosuje się ją w leczeniu uczucia ciężkości i bólu w klatce piersiowej, dusznicy bolesnej, zapaleniu opłucnej, zapaleniu oskrzeli, biegunki i czerwonki. Sok jest używany jako środek odstraszający, służy do odpędzania owadów.

Allium moly – Czosnek złocisty, południowy – Spożywanie tej rośliny pomaga obniżyć poziom cholesterolu we krwi i pozytywnie oddziałuje na pracę przewodu pokarmowego.

Allium monanthum - „Szczypiorek koreański” – Spożywanie tej rośliny pomaga obniżyć poziom cholesterolu we krwi i pozytywnie oddziałuje na pracę przewodu pokarmowego.

Allium mutabile – Spożywanie tej rośliny pomaga obniżyć poziom cholesterolu we krwi i pozytywnie oddziałuje na pracę przewodu pokarmowego. Sok z rośliny jest stosowany jako środek odstraszający mole.

Allium neapolitanum – Czosnek neapolitański, „biały czosnek” – Spożywanie tej rośliny pomaga obniżyć poziom cholesterolu we krwi i pozytywnie oddziałuje na pracę przewodu pokarmowego.

Allium obliquum – Czosnek ukośny – Spożywanie tej rośliny pomaga obniżyć poziom cholesterolu we krwi i pozytywnie oddziałuje na pracę przewodu pokarmowego.

Allium oleraceum – Czosnek zielonawy – Spożywanie tej rośliny pomaga obniżyć poziom cholesterolu we krwi i pozytywnie oddziałuje na pracę przewodu pokarmowego.

Allium orientale – Spożywanie tej rośliny pomaga obniżyć poziom cholesterolu we krwi i pozytywnie oddziałuje na pracę przewodu pokarmowego.

Allium oschaninii – Spożywanie tej rośliny pomaga obniżyć poziom cholesterolu we krwi i pozytywnie oddziałuje na pracę przewodu pokarmowego.

Allium paradoxum – Czosnek dziwny – Spożywanie tej rośliny pomaga obniżyć poziom cholesterolu we krwi i pozytywnie oddziałuje na pracę przewodu pokarmowego.

Allium pendulinum – Spożywanie tej rośliny pomaga obniżyć poziom cholesterolu we krwi i pozytywnie oddziałuje na pracę przewodu pokarmowego.

Allium platycaule – Spożywanie tej rośliny pomaga obniżyć poziom cholesterolu we krwi i pozytywnie oddziałuje na pracę przewodu pokarmowego.

Allium porrum – Por uprawny to bylina albo roślina dwuletnia. Organem trwałym opisywanej rośliny jest nieduża cebula. Z niej to wyrastają płaskie, podłużnie lancetowate liście tworzące nad ziemią dość grubą niby łodygę. Z pomiędzy liści wyrasta pęd kwiatostanowy, zakończony kulistym kwiatostanem złożonym z licznych drobnych różowych kwiatuszków, które po przekwitnięciu zawiązują się w owoce.

Występowanie: Ojczyzną pora są pobrzeża śródziemnomorskie. W Polsce jest powszechnie uprawiany.

Surowiec: cała roślina.

Zawartość: sporo białka, cukry, olejek eteryczny odpowiedzialny za charakterystyczny ostry zapach i smak, sole mineralne (potas, wapń, fosfor, żelazo, fluor, siarka). Ponadto także enzymy, saponiny, inulinę oraz prowitaminę A i witaminy B1, B2, PP i C.

Działanie i zastosowanie: Dolną część rośliny zużywa jako delikatną, smaczną i pożywną potrawę, i to zarówno na surowo, jak też po uduszeniu czy ugotowaniu. Spożywanie porów zazwyczaj korzystnie wpływa na pracę przewodu pokarmowego, wzmaga wydzielanie soków żołądkowych, działa żółciopędnie, lekko moczopędnie, reguluje przemianę materii i ułatwia organizmowi przyswajanie składników odżywczych. Inne działanie i zastosowanie ma podobne do cebuli.

Allium przewalskianum – Spożywanie tej rośliny pomaga obniżyć poziom cholesterolu we krwi i pozytywnie oddziałuje na pracę przewodu pokarmowego.

Allium ramosum, syn.: Allium odorum – Czosnek wonny – Spożywanie tej rośliny pomaga obniżyć poziom cholesterolu we krwi i pozytywnie oddziałuje na pracę przewodu pokarmowego.

Allium roseum – Czosnek różowy – Spożywanie tej rośliny pomaga obniżyć poziom cholesterolu we krwi i pozytywnie oddziałuje na pracę przewodu pokarmowego.

Allium rubellum, syn.: Allium albanum – Spożywanie tej rośliny pomaga obniżyć poziom cholesterolu we krwi i pozytywnie oddziałuje na pracę przewodu pokarmowego.

Allium rubrum, syn.: Allium sabulicola – Spożywanie tej rośliny pomaga obniżyć poziom cholesterolu we krwi i pozytywnie oddziałuje na pracę przewodu pokarmowego.

Allium sacculiferum – Spożywanie tej rośliny pomaga obniżyć poziom cholesterolu we krwi i pozytywnie oddziałuje na pracę przewodu pokarmowego.

Allium sativum – Czosnek pospolity to bylina, której organ trwały stanowi cebula, popularnie nazywana „główką”, składającą się z kilku – kilkunastu pączków, potocznie określanych mianem „ząbków”.

Z cebul wyrastają długie, równowąskie liście o zaostrzonych końcach i gładkich brzegach, w dolnej części tworzące nibyłodygę (jednak właściwej łodygi czosnek nie posiada). Spośród liści wyłania się sztywny, wzniesiony pęd kwiatostanowy, w szczytowej części zwieńczony baldachem nie kwiatków jednak, jak można by się spodziewać, ale miniaturowych cebulek, które po posadzeniu do ziemi urosną jak normalne rośliny, z tą jednak różnicą, że cebule będą jednolite, ale nie składające się z licznych „ząbków”.

Występowanie: Ojczyzną czosnku jest Azja Środkowa, skąd – zapewne nie bez udziału kupców – przedostał się do Azji Mniejszej, a stamtąd rozszedł się po całej Europie, a w końcu po całym świecie.

Surowiec: Cebule, liście (szczypior)

Zawartość: w cebulach występują m.in.: białka, węglowodany, inulina, fitosterole, związki siarki, prowitamina A, witamina C, B1, PP, wapń, jod, chlor, fosfor i magnez.

Działanie i zastosowanie: Czosnek posiada silne właściwości grzybobójcze, bakteriobójcze i bakteriostatyczne. Bardzo pozytywnie wpływa na przebieg procesów trawienia, działa żółciopędnie, zapobiega niestrawności, jest pomocny w leczeniu czerwonki, schorzeń górnych dróg oddechowych, anginy, grypy, zwykłego przeziębienia, stwardnienia tętnic, nadciśnienia tętniczego, cukrzycy, bezsenności i migreny, nieżytów żołądka i jelit, czerwonki, arteriosklerozy, cukrzycy i nadciśnienia tętniczego.

Co mówią stare księgi?

„Wygotowawszy kilka ząbków czosnku w mleku, a stąd otrzymany rozciek cukrem słodzony, daje się dzieciom z rana na czczo przeciw robakom, co przez kilka dni powtórzywszy, przepurgować (dać na przeczyszczenie – A.J.S.) je trzeba.

Przeciw glistom także codziennie dwa, lub trzy ząbki zjeść na czczo, po upływie zaś kilku dni potrzebne jest zażycie purgansu; co jednak doświadczenie, które przy dobrym żołądku szkodliwe być nie może, często powtarzać należy.” (Krzysztof Jakub Mellin, dz. cyt., s. 95)

„(Czosnek i cebula) mają (...) skutki rozgrzewające, rozrzedzające i wzmacniające, przeto w przypadkach kuchennych są zdrowe. Z pomienionych własności, pomocne są na kaszle suche, dychawicę, przez ulotność zaś swoją przenikają najdelikatniejsze naczynia, sprawują poty, i uryny odchodzenie zapachem nawet ich zaprawione. Na powyższe choroby używać się mogą następującemi sposobami. 1–szy. Wziąwszy czosnku kawałek lub też cebulę niewielką pokrajać, i dodawszy masła świeżego nie spalonego łyżek trzy, smażyć na wolnym bardzo ogniu przez kwadrans, potem przecedziwszy gdy już masło ostygnie, dodać tyle miodu czystego, i dobrze zmieszawszy, brać na trzonek łyżki kilka razy na dzień (...) 2–sposób (...): wziąwszy powyżej namienione części cebuli lub czosnku, na pokrojone nalać octu winnego lub piwnego, aby tylko mocnego, pół kwarty, postawić w ciepłym miejscu w naczyniu dobrze zamkniętem, aby mokły przez trzy dni i tyleż nocy, potem przecedziwszy, dodać miodu praśnego czystego pół kwarty i z wolna gotować, zbierając szumowiny; gdy się wysadzi do gęstości pomiernej, przestudziwszy zlać w butelkę. Tym sposobem robi się miód octowy cebulowy i czosnkowy. Do zażywania bierze się po małej łyżeczce do kawy dla młodych, a dla starszych po pół, a nawet i po całej łyżce raz, dwa, lub trzy razy na dzień.” (J. Dziarkowski, dz. cyt., s. 59–60)

Allium schoenoprasum – Szczypiorek cebula to bylina, która rośnie kępkami. Liście wyrastają z licznych drobnych cebulek, ściśle przylegających do siebie. W uprawie znalazł się już w starożytności. Był wówczas wysoko ceniony i po dziś dzień nie stracił na znaczeniu.

Występowanie: Wywodzi się ze strefy umiarkowanej naszego globu i po dziś dzień można się natknąć na dzikie egzemplarze w ich naturalnych siedliskach.

Surowiec: młode liście (szczypior)

Zawartość: m.in.: witaminy C i B, prowitamina A, olejki eteryczne, związki żelaza, fosforu, wapnia, sodu i siarki.

Działanie i zastosowanie: Znaczenie lecznicze szczypiorku jest takie samo jak cebuli jadalnej.

Allium sibiricum – Czosnek syberyjski – Ma właściwości podobne do czosnku (A. sativum), ale w znacznie łagodniejszej postaci i jest rzadko stosowany w medycynie.

Allium scorodoprasum – rokambuł pochodzi ze wschodniego wybrzeża kontynentu północnoamerykańskiego – działanie i zastosowanie lecznicze podobne do czosnku pospolitego. Wspomaga trawienie i działa oczyszczająco na organizm. Pomocniczo stosowany w leczeniu zapalenia oskrzeli, cholery, czerwonki, grypy, chorób skóry i gruźlicy.

Allium semenovii – Cebula Siemionowa – Spożywanie tej rośliny pomaga obniżyć poziom cholesterolu we krwi i pozytywnie oddziałuje na pracę przewodu pokarmowego.

Allium senescens, syn.: Allium lusitanicum – Czosnek sinawy – Spożywanie tej rośliny pomaga obniżyć poziom cholesterolu we krwi i pozytywnie oddziałuje na pracę przewodu pokarmowego.

Allium sphaerocephalon, syn.: Allium sphaerocephalum – Czosnek główkowaty – Spożywanie tej rośliny pomaga obniżyć poziom cholesterolu we krwi i pozytywnie oddziałuje na pracę przewodu pokarmowego.

Allium splendens, syn. Allium lineare – „Cebula lśniąca”, Miyama-Rakkyo – Spożywanie tej rośliny pomaga obniżyć poziom cholesterolu we krwi i pozytywnie oddziałuje na pracę przewodu pokarmowego.

Allium stellatum – Spożywanie tej rośliny pomaga obniżyć poziom cholesterolu we krwi i pozytywnie oddziałuje na pracę przewodu pokarmowego.

Allium stipitatum – Spożywanie tej rośliny pomaga obniżyć poziom cholesterolu we krwi i pozytywnie oddziałuje na pracę przewodu pokarmowego. Ekstrakty z cebulek rośliny można stosować pomocniczo w leczeniu gruźlicy i malarii, mają one także właściwości przeciwnowotworowe, jak również zwalczają łupież.

Allium suaveolens – Spożywanie tej rośliny pomaga obniżyć poziom cholesterolu we krwi i pozytywnie oddziałuje na pracę przewodu pokarmowego.

Allium subhirsutum – „Czosnek owłosiony” – Spożywanie tej rośliny pomaga obniżyć poziom cholesterolu we krwi i pozytywnie oddziałuje na pracę przewodu pokarmowego.

Allium textile – Spożywanie tej rośliny pomaga obniżyć poziom cholesterolu we krwi i pozytywnie oddziałuje na pracę przewodu pokarmowego.

Allium thunbergii, syn.: Allium taquetii – Spożywanie tej rośliny pomaga obniżyć poziom cholesterolu we krwi i pozytywnie oddziałuje na pracę przewodu pokarmowego.

Allium tricoccum – działanie i zastosowanie lecznicze podobne do czosnku pospolitego, poza tym skuteczny jako zioło czyszczące krew i ogólnie wzmacniające. Bardzo mocny odwar z korzenia ma działanie wymiotne.

Allium triquetrum – Spożywanie tej rośliny pomaga obniżyć poziom cholesterolu we krwi i pozytywnie oddziałuje na pracę przewodu pokarmowego.

Allium tuberosum – Czosnek bulwiasty – działanie i zastosowanie lecznicze podobne do czosnku pospolitego, stosowany także z dobrym skutkiem w leczeniu chorób nerek, pęcherza i bardzo przykrej dolegliwości, jaką jest nietrzymanie moczu. Jest to zioło przeciwwymiotne, które także poprawia czynność nerek. Nasienie jest wiatropędne.

Allium unifolium, syn.: Allium grandisceptrum – „Amerykański czosnek” – Spożywanie tej rośliny pomaga obniżyć poziom cholesterolu we krwi i pozytywnie oddziałuje na pracę przewodu pokarmowego.

Allium ursinum – Czosnek niedźwiedzi to prawie zapomniana roślina przyprawowa i lecznicza. Dawniej uprawiano ją w ogrodach, dziś można ją spotkać jedynie w stanie naturalnym. Liście ma duże i szerokie, drobne kwiatuszki białej barwy tworzą szczytowe baldachowate kwiatostany, organem trwałym jest nieduża cebula, i to ją właśnie wykorzystuje się zarówno w kuchni, przyprawiając nią mięsa i sosy, jak i w lecznictwie.

Występowanie: Czosnek niedźwiedzi występuje na ogromnym obszarze – w całej Europie i Azji, w strefie klimatu umiarkowanego.

Surowiec: cebule, liście (szczypior).

Zawartość: m.in.: związki siarki, inulina, prowitamina A, witamina C, B, witaminy z grupy B, jod i magnez.

Działanie i zastosowanie: Działanie i zastosowanie lecznicze podobne do czosnku pospolitego. Poza tym czosnek niedźwiedzi jest bardzo skuteczny w leczeniu stwardnienia tętnic, nadciśnienia tętniczego i zaburzeń erekcji u mężczyzn.

Allium validum – Spożywanie tej rośliny pomaga obniżyć poziom cholesterolu we krwi i pozytywnie oddziałuje na pracę przewodu pokarmowego i układ krążenia.

Allium victoralis – Cebula dzika, rośnie na Syberii, rosyjskim Dalekim Wschodzie, Chinach, Korei, Baszkirii i na Uralu, a także w północo–wschodnich rejonach europejskiej części Rosji. Spotyka się ja na leśnych polanach, czasem pojedyncze egzemplarze, a czasem całe kępy tych roślin – działanie i zastosowanie ma takie samo jak czosnek niedźwiedzi. Cebula ma działanie przeciwskurczowe, wiatropędne, moczopędne i jest też stosowana w leczeniu nazbyt obfitych miesiączek.

Allium vineale, syn: Allium kochii – Czosnek winnicowy – Cała roślina ma działanie przeciwastmatyczne, oczyszcza krew, jest wiatropędna, moczopędna, wykrztuśna, obniżająca ciśnienie krwi i rozszerzający naczynia krwionośne. W kuchni można jej używać tak samo, jak i zwykłego czosnku, chociaż jest mniej ostra i aromatyczna.

Allium wallichii – Jimbur – Cebulki, gotowane, a następnie smażone w maśle ghee, zalecane są w leczeniu cholery i czerwonki. Przy kaszlu i przeziębieniu żuje się surowe cebulki, które łagodzą też objawy choroby wysokościowej.

Porady zamieszone w tym leksykonie nie mają na celu zastąpienia medycznych porad lekarza. Skonsultuj się więc z nim, zanim zastosujesz propozycje tu przedstawione. Autor nie ponosi odpowiedzialności za szkody, straty lub choroby spowodowane leczeniem się na własną rękę.

Powrót do zakładek:
A

Wielki leksykon roślin leczniczych