Castanea
– Kasztan
Castanea
sativa – Kasztan jadalny jest okazałym drzewem dorastającym
do 20–40 metrów wysokości. Jest to oczywiście zupełnie inne
drzewo niż to, które popularnie nazywa się kasztanem, a rośnie na
terenie całej Polski w parkach, na skwerach, wzdłuż dróg. Ten
„kasztan” to poprawnie kasztanowiec, który z prawdziwym
kasztanem jadalnym, czy kasztanem amerykańskim (także jadalnym) nie
jest nawet spokrewniony.
Kasztan
jadalny ma szeroką koronę, którą zacienia spory obszar wokół
pnia. Jego liście są o kształcie lancetowatym, brzegach
ząbkowanych i osiągają długość 15–20 cm.
Kasztan
jest rośliną jednopienną, lecz rozdzielnopłciową, co oznacza iż
na tym samym drzewie występują dwa rodzaje kwiatów: męskie –
kłosowate, osiągające długość do 30 cm i obficie wydzielające
pyłek, oraz żeńskie – występujące w grupach po 2–3. Owoce
botanicznie rzecz biorąc są orzechami, osiągającymi do 3 cm
średnicy, zebranymi po 2–3 w kolczastej, pękającej okrywie.
Występowanie:
Ojczyzną kasztana jadalnego jest Azja Mniejsza i Kaukaz, skąd za
pośrednictwem Fenicjan, Greków i Rzymian rozprzestrzenił się po
całej nieomal południowo–zachodniej Europie w tych rejonach,
których klimat i gleba mu służą. We Francji, Hiszpanii czy Italii
prócz plantacji towarowych szlachetnych odmian, spotkać można
także rozległe lasy kasztanowe, w których rosną drzewa dzikie,
dające również owoce jadalne, tyle że ustępujące w smaku, które
pozyskujemy z odmian szlachetnych.
Surowiec:
owoce (kasztany), kora, liście.
Zawartość:
m.in.: skrobia (do 62%), cukry (do 17%), białko (do 6%), nieco
tłuszczów, kwasy organiczne, witamina B1, witaminy C, K, trójterpen
escyna, flawonoidy, glikozydy kumarynowe – wreszcie dość dużo
żelaza; w korze znajdują się kumaryny, natomiast w liściach
prowitamina A i flawonoidy.
Działanie
i zastosowanie: Co do znaczenia leczniczego, to mają go różne
części omawianej rośliny. Spożywanie pieczonych owoców medycyna
ludowa zachodniego Kaukazu zaleca w wyczerpaniu nerwowym i fizycznym,
kaszlu napadowym, spastycznym, nadmiarze flegmy. Ludowa medycyna
korę, kwiaty i owoce kasztana jadalnego wykorzystuje do leczenia
hemoroidów. Z kory i kwiatów (męskich) produkuje się odwary dla
nasiadówek, zaś pieczone owoce spożywa się. Napar z liści
kasztana stosuje się w leczeniu reumatyzmu, biegunki, a zewnętrznie
do płukania gardła i jamy ustnej w ich stanach zapalnych. W gorącym
(tak jak tylko można wytrzymać) odwarze z kory moczy się obolałe
części ciała, u osób chorujących na reumatyzm.
Inne
gatunki:
Porady zamieszone w tym leksykonie nie mają na celu zastąpienia medycznych porad lekarza. Skonsultuj się więc z nim, zanim zastosujesz propozycje tu przedstawione. Autor nie ponosi odpowiedzialności za szkody, straty lub choroby spowodowane leczeniem się na własną rękę.
