Centaurium
– Centuria
Centaurium
erythrea, syn.: Erythrea centaurium, Centaurium umbellatum,
Centaurium minus – Centuria pospolita, tysiącznik to dwuletnia
roślina. Tworzy wzniesioną prostą łodygę dorastającą do 50 cm
wysokości z rzadka słabo rozgałęziającą się u wierzchołka.
Liście ma dwojakie. Dolne, tworzące różyczkę, są jajowate,
górne, łodygowe zaś siedzące o kształcie podługowatojajowatym.
Różowe kwiaty skupione w szczytowe gęste podbaldachy po
przekwitnięciu wiążą się w owoce typu torebki.
Występowanie:
Centuria nie należy do roślin rzadkich i jest w kraju dość często
spotykana. Rośnie na łąkach, widnych polanach i nasłonecznionych
stokach wzgórz.
Surowiec:
ziele.
Zawartość:
m. in.: substancje gorzkie (gencjopykryna, erytauryna), śladowe
ilości olejku eterycznego, flawonoidy, trójterpeny, związki
żywicowe i sole mineralne.
Działanie
i zastosowanie: Ze względu na dużą zawartość goryczy, ziele
centurii znajduje zastosowanie w leczeniu zaburzeń trawienia.
Ponadto zalecane jest w niedokwaśności. Pomocniczo w żółtaczce,
ale także w nadciśnieniu tętniczym, anemii i jako środek
łagodzący dolegliwości związane z okresem przekwitania u kobiet.
W końcu herbatka z ziela bywa również stosowana do zwalczania
robaków – pasożytów przewodu pokarmowego u człowieka.
Lekarstwo
przygotowuje się w następujący sposób: 1 łyżkę stołową suszu
zalewamy 1 szklanką wrzątku, parzymy pod przykryciem 15–20 minut,
przecedzamy i pijemy 3 razy dziennie po 1/2 szklanki.
Świeże
pogniecione liście centurii można przykładać na zropiałe i
trudno gojące się rany.
Inne
gatunki:
Centaurium
pulchellum – Centuria czerwona to bardzo mała roślina, bo
dorastająca przeciętnie od 5 do 15 centymetrów wysokości. Jest to
roślina wydająca tylko pęd pokryty liśćmi podługowatojajowatymi.
Nie wydaje natomiast rozety (różyczki), z której wyrasta pęd jej
wyżej opisanej kuzynki. Czerwone kwiaty skupione w szczytowe
podbaldachy po przekwitnięciu wiążą się w owoce typu torebki.
Centuria
czerwona jest rośliną leczniczą, wykorzystywaną wyłącznie przez
medycynę ludową. Surowiec leczniczy stanowi ziele, z którego
wyodrębnić można alkaloidy, ponadto występują w nim gorycze i
związki żywicowe.
Medycyna
ludowa odwar z ziela (20 gramów na 1 litr wody) zaleca w
zaburzeniach trawienia, bezsoczności, niedokwasocie, oraz przy
przeroście prostaty (czyli gruczołu krokowego).
Porady zamieszone w tym leksykonie nie mają na celu zastąpienia medycznych porad lekarza. Skonsultuj się więc z nim, zanim zastosujesz propozycje tu przedstawione. Autor nie ponosi odpowiedzialności za szkody, straty lub choroby spowodowane leczeniem się na własną rękę.
