Cucurbita
– Dynia
Cucurbita
pepo – Dynia zwyczajna to bardzo cenna roślina użytkowa. Jest
blisko spokrewniona z melonem, arbuzem (kawonem) i ogórkiem (jak
wszystkie dynie zresztą). Dynia zwyczajna jest rośliną roczną o
płożących się pędach, osiągających 8–10 m. długości,
zaopatrzonych w wąsy czepne. Liście ma szorstkie 5–klapowe,
kwiaty zaś rozdzielnopłciowe, okazałe, żółte. Po przekwitnięciu
kwiaty męskie zasychają, żeńskie natomiast wiążą się w owoce.
Te ostatnie to ogromne, kuliste (u odmian wydłużone lub
spłaszczone).
Występowanie:
Dynia ród swój wiedzie z krajów strefy klimatu pośredniego między
subtropikalnym a umiarkowanym Ameryki Północnej. W Europie (w tym
oczywiście i w naszym kraju) jest wyłącznie uprawiana.
Surowiec:
owoc.
Zawartość:
m.in. kukurbitacyny, fitosterole, glikozydy, pepenozyd, alkaloid (w
nasionach); w miąższu zaś prowitamina A, sole mineralne.
Działanie
i zastosowanie: Miąższ owoców dyni jest doskonałym środkiem
dietetycznym, który można spożywać utarty drobno jako dodatek do
surówek, bądź po ugotowaniu jako dodatek do mięs, albo
przerobiony na dżem. Działanie lecznicze – i to poważne – mają
świeże nasiona omawianej rośliny. Dzięki zawartości kukurbitacyn
stanowią bardzo skuteczny lek przeciwrobaczny (zabijający tasiemce,
glisty i owsiki). Aby zwalczyć wymienione pasożyty należy rano, na
czczo, spożyć 250–300 gramów świeżych silnie rozdrobnionych
nasion dyni, pozbawiwszy je oczywiście najpierw wierzchnich łupin.
Nasiona dzielimy na dwie równe porcje i zjadamy je w odstępie
półgodzinnym. Po około 2 godzinach od spożycia przyjmujemy środek
przeczyszczający. Dla pewności kurację taką można powtórzyć
jeszcze po 2 dniach.
Świeże
nasiona dyni można pomocniczo stosować w chorobie lokomocyjnej i
zapaleniu gruczołu krokowego (prostata) u mężczyzn.
Identycznie
jak nasiona wszystkich odmian dyni działają nasiona ogórków,
melonów i arbuzów (kawonów).
Inne
gatunki:
Cucurbita
maxima – Dynia olbrzymia to niezwykle okazała roślina o
pędach dorastających do 4 metrów długości. Liście ma
5–7–klapowe, jak wszystkie dynie jest rozdzielnopłciowa. Kwitnie
na żółto. Jej owoce – ogromne ! – dorastają nawet do 100
kilogramów. Jej ojczyzną Ameryka Południowa. Miąższ tej dyni
wykorzystuje się tak samo, jak miąższ dyni zwyczajnej – na
marmolady, dżemy, placki itp. Białe lub żółtawobiałe nasiona
mają zastosowanie przeciwrobaczne.
Cucurbita
moschata – Dynia piżmowa posiada masywną płożącą się
łodygę, kwiaty lejkowate, jasnożółte, rozdzielnopłciowe; liście
5–klapowe, miękkie, często pokryte białymi plamami. Owoce tej
rośliny są zbliżone wyglądem do owoców melonów, podługowate, o
barwach zupełnie innych niż posiadają owoce innych dyń,
mianowicie ciemnobrązowe, lub czerwonożółtawego, „łupina”
jest bruzdowana. Miąższ jest jadalny, i wonny, o charakterystycznym
zapachu piżma. Ojczyzną tej dyni jest Ameryka Środkowa. Substancje
biologicznie aktywne, oraz działanie i zastosowanie ma takie samo
jak dynia zwyczajna.
Cucurbita
pepo convar. grimontiina – Dynia cukinia stanowi
pododmianę dyni zwyczajnej. Charakteryzuje się mocno wydłużonymi
owocami, które – jako jadalne – stanowią o jej wartości
użytkowej. Owoce cukini mają barwę zieloną i są dość cienkie,
na pierwszy rzut oka przypominające może najbardziej wielkie
ogórki. Dynia cukinia posiada te same biologicznie aktywne
substancje i ma identyczne zastosowanie i działanie lecznicze, jak
dynia zwyczajna, i takie samo działanie i zastosowanie.
Cucurbita
pepo convr. grimontiina – Dynia kabaczek jest pododmianą dyni
zwyczajnej. Ta roślina charakteryzuje się mocno wydłużonymi, u
jednego końca maczugowato rozszerzonymi owocami, o skórce barwy
żółtawej. Dynia kabaczek posiada te same biologicznie aktywne
substancje i ma identyczne zastosowanie i działanie lecznicze, jak
dynia zwyczajna i takie samo działanie i zastosowanie.
Cucurbita
pepo – Dynia makaronowa stanowi podgatunek dyni zwyczajnej. Jej
ciemnopomarańczowe owoce zawierają w swym wnętrzu bardzo
charakterystyczny miąższ, który nie jest zwarty, jak u innych dyń,
lecz rozpadający się na wąskie pasemka, czym istotnie przypomina
makaron. Dynia makaronowa posiada te same biologicznie aktywne
substancje i ma identyczne działanie lecznicze, jak dynia zwyczajna
i takie samo działanie i zastosowanie.
Cucurbita
pepo convar. patissonia – Dynia patison stanowi podgatunek dyni
zwyczajnej i nosi łacińską nazwę. Pędy i kwiaty omawianej
rośliny są z wyglądy takie same jak innych dyń.
Niedojrzałe
owoce patisona stanowią wyborne, dietetyczne, warzywo i można je
przyrządzać na wiele rozmaitych sposobów (podobnie jak i inne
dynie).
Niezwykle
charakterystyczny jest wygląd owych owoców. Mianowicie wyglądają
jak dwa złożone ze sobą dnami do góry talerze. Brzegi mają mniej
lub bardziej pofałdowane. Także różny może być kolor ich
skórki: od białej po fioletowoczarną. Maksymalna wielkość jaką
osiągają dojrzałe owoce to 15–20 cm średnicy.
Porady zamieszone w tym leksykonie nie mają na celu zastąpienia medycznych porad lekarza. Skonsultuj się więc z nim, zanim zastosujesz propozycje tu przedstawione. Autor nie ponosi odpowiedzialności za szkody, straty lub choroby spowodowane leczeniem się na własną rękę.
