Cynara
– Karczoch, Kard
Cynara
scolymus – Karczoch zwyczajny, zwany także artyszokiem
tworzy ogromne, masywne łodygi mogące osiągać wysokość 2
metrów. Są one słabo rozgałęzione, porośnięte dużymi
pierzastodzielnymi, niekiedy kolczastymi liśćmi. Koszyczki
kwiatowe, osiągające średnicę do 25 cm, złożone są z
mięsistych okryw i rurkowatych kwiatów i mają barwę niebieskawą.
Owocem jest niełupka.
Występowanie:
pochodzi najprawdopodobniej z krajów basenu Morza Śródziemnego,
ale nie wiadomo tego na pewno, bowiem dziś nigdzie już nie rośnie
dziko. Uprawiany jest natomiast głównie w regionach
charakteryzujących się klimatem pośrednim pomiędzy umiarkowanym a
subtropikalnym.
Surowiec:
Znaczenie użytkowe mają mięsiste dna kwiatostanowe i dolne łuski
koszyczków kwiatowych (zwane karczochami).
Zawartość:
m.in. prowitamina A, witaminy B1, B2, węglowodany, białka, inulina,
sole mineralne i gorycz cynaryna.
Działanie
i zastosowanie: Spożywanie tak surowych, jak i ugotowanych
karczochów powoduje znaczne obniżenie poziomu cholesterolu we krwi.
Zalecane jest również w cukrzycy, stwardnieniu tętnic,
schorzeniach wątroby i pęcherzyka żółciowego, wreszcie
dolegliwości ze strony nerek (m.in.: działają słabo moczopędnie),
w żółtaczce, zapaleniu wątroby, pęcherzyka żółciowego i w
arteriosklerozie.
Inne
gatunki:
Cynara
cardunculus – Kard, noszący również pospolitą nazwę
karczocha hiszpańskiego lub karczocha ostowego to
bylina dorastająca od 60 do 180 cm wysokości, o prostej masywnej,
owłosionej, rozgałęziającej się łodydze. Liście ma okazałe, z
kształtu lancetowate. Ich wierzchnia strona jest ciemnozielona,
spodnia natomiast pokryta białawym kutnerem. Koszyczki kwiatowe są
kuliste, głowiaste, o kolczastych łuskach okrywy i niebieskich
rurkowatych kwiatach. Owocem jest niełupka.
Występowanie:
Jego ojczyzną jest południe kontynentu europejskiego oraz północ
kontynentu afrykańskiego. W uprawie spotkać go można także i w
innych rejonach świata.
Surowiec:
liście.
Zawartość:
m.in. gorycz cynaryna, prowitamina A, nieco witaminy C, kwasy
organiczne, garbniki i śluz.
Działanie
i zastosowanie: Znaczenie kulinarne mają liście, których ogonki i
główne nerwy po wybieleniu się jada, a stanowią one doskonałe
warzywo. Odwary z liści – 1 łyżkę stołową rozdrobnionego
suszu zalać 1 szklanką wrzącej wody, gotować pod przykryciem 3–5
minut, przecedzić, pić w razie potrzeby 3–4 razy dziennie po 1
szklance – (zamiast tego można spożywać gotowane ogonki
liściowe), są to doskonałe środki lecznicze zalecane w chorobach
wątroby, pęcherzyka żółciowego i w żółtaczce (zarówno
zakaźnej, jak i mechanicznej).
Ponadto
spożywanie ogonków liściowych zalecane jest w cukrzycy,
hipercholesterolemii i stwardnieniu tętnic.
Natomiast
świeży sok wyciśnięty z liści może z powodzeniem być używany
do robienia okładów na egzemy, owrzodzenia i ropiejące krosty.
Porady zamieszone w tym leksykonie nie mają na celu zastąpienia medycznych porad lekarza. Skonsultuj się więc z nim, zanim zastosujesz propozycje tu przedstawione. Autor nie ponosi odpowiedzialności za szkody, straty lub choroby spowodowane leczeniem się na własną rękę.
