Elettaria
– Kardamon
Elettaria
cardamomum – Kardamon malabarski to roślina należąca do
rodziny imbirowatych.Jak łatwo się domyśleć jest blisko
spokrewniony z imbirem i ostryżem długim – kurkumą. Kardamon
jest rośliną trwałą, byliną o masywnym bulwiastym kłączu,
okazałych lancetowatych liściach odziomkowych. Z pochew liściowych
tworzy znacznych rozmiarów niby pień, dorastający nieraz nawet do
trzech metrów wysokości.
Zgoła
inaczej wyglądają pędy kwiatostanowe. Są o wiele niższe, bo
osiągające najwyżej do 60 cm wysokości i lekko się płożące.
Wieńczą je groniaste kwiatostany złożone z niezbyt dekoracyjnych
kwiatów o płatkach białych, niebiesko bądź czerwono żyłkowanych.
Po
ich przekwitnięciu zawiązują się owoce typu torebki długości do
2 cm. Wewnątrz owych żółtobrązowych torebek znajdują się
liczne drobne brązowe nasiona i one to właśnie posiadają
przyprawową i niewielką leczniczą. Oczywiście po uprzednim
wysuszeniu i zmieleniu.
Występowanie:
wiedzie swój ród z Wybrzeża Malabarskiego, subkontynent
indyjskiego, skąd rozprzestrzenił się w uprawie najpierw na inne
kraje Azji Południowo–Wschodniej, a potem trafił także i do
innych rejonów naszego globu, charakteryzujących się odpowiednimi
dla kardamonu warunkami klimatycznymi i glebowymi.
Surowiec:
nasiona.
Zawartość:
olejek lotny (maksymalnie do 8% – cyneol, terpineol, eugenol,
pinen), tłuszcze i żywice, skrobia, garbniki i cukier.
Działanie
i zastosowanie: Przyprawa charakteryzuje się przyjemnym i słodkawym,
chociaż bardzo silnym aromatem i intensywnym, ostrym, lekko piekącym
smakiem. Kardamon jako przyprawa zalecany jest głównie do słodkich
potraw, takich jak na przykład pierniki czy kompoty. Ale oprócz
tego jego niewielkimi ilościami można doprawiać również niektóre
„pospolite” zupy, jak grochówkę, fasolową, czy absolutnie
prozaiczną kartoflankę, a także sosy, potrawy z ryb oraz niektóre
mięsa, m.in.: cielęcinę i drób (szczególnie kaczki). Wreszcie
używa się go do produkcji likierów.
Prócz
tego kardamonu można jeszcze dodawać do kawy naturalnej, której
nada wspaniały aromat i nieco złagodzi jej smak.
Prócz
tak licznych zalet tej rośliny, posiada ona i tę jeszcze, iż
przejawia pewne działanie lecznicze.
Posiada
zdolność „wzmacniania” żołądka, płuc, serca i nerek,
pobudza wydzielanie soków trawiennych, likwiduje wzdęcia,
korzystnie wpływa na apetyt. Prócz tego zalecany bywa w astmie i do
leczenia bólów głowy. Jest odtrutką w przypadku intoksykacji
kofeiną.
Napar
przygotowany z mieszanki równych (wagowo) części kardamonu, mięty
pieprzowej i melisy (1 łyżeczkę do herbaty tych ziółek zalać
szklanką wrzątku i parzyć pod przykryciem 10–15 minut, pić 2–3
razy dziennie po 1 szklance) zalecany jest w niestrawności i braku
apetytu, a ponadto jako łagodny środek wiatropędny.
Podobne
działanie i zastosowanie ma również nalewka na kardamonie.
W
tym celu 4 łyżeczki do herbaty sproszkowanych nasion wsypujemy do
słoika typu twist–off i zalewamy 100 gramami spirytusu. Słoiki
mocno zakręcamy, tak aby alkohol nie wywietrzał i ustawiamy go w
miejscu ciepłym i słonecznym na okres 2 tygodni. Następnie
spirytus, który nasycił się już składnikami leczniczymi
przecedzamy dokładnie przez bibułę filtracyjną (ostatecznie może
być papier toaletowy) i czysty płyn mieszamy z 1/4 czystej,
najmniej 40° wódki. Nalewkę przelewamy do butelki z ciemnego szkła
i szczelnie ją korkujemy.
W
celach leczniczych po 1 łyżce stołowej tejże nalewki, zmieszanej
z niewielką ilością zimnej przegotowanej wody wypijamy 2 razy
dziennie przez okres 7–10 dni. Po tygodniowej przerwie kurację
można powtórzyć. Nalewkę zażywamy zawsze przed śniadaniem na
czczo, drugi raz zaś po spożyciu ostatniego posiłku wieczorem.
Inne
gatunki:
Porady zamieszone w tym leksykonie nie mają na celu zastąpienia medycznych porad lekarza. Skonsultuj się więc z nim, zanim zastosujesz propozycje tu przedstawione. Autor nie ponosi odpowiedzialności za szkody, straty lub choroby spowodowane leczeniem się na własną rękę.
