Empetrum
– Bagnówka
Empetrum
nigrum – Bagnówka czarna, nosząca także inną nazwę: bażyna
czarna jest to zimozielona krzewinka. Wydaje czarne, jadalne owoce.
A
oto co można wyczytać na jej temat w starych księgach:
„Krzewinka
po ziemi rozesłana, zawsze zielona, gałęzista; gałązki
podniesione; kora na nich brunatnawa, łatwo oddzielająca się;
listki drobne, równo–wąskie, gładkie, nieco okrągławe,
trójkątne, grzbiet białawy, grube, sztywne, do gałązek
przytulone, kwiatki międzylistne, czerwonawe; owoc, jagody czarne,
do jałowcowych podobne, soczyste. Rośnie (...) na miejscach
wilgotnych i bagnach. Ja zawsze znajdowałem ją na suchych
piaszczystych wzgórkach. Kwitnie w maju. Jagody dojrzewają w
sierpniu, zawierają sok czerwony, słodkawy, własności zaś
upajające i narkotyczne. Pospólstwo ich zażywa. (...) Rozmnaża
się przez zasiew jagód, lub rozsadzenie w wrześniu samych
krzaczków.” (Józef Gerald-Wyżycki, Zielnik
Ekonomiczno-Techniczny etc., Wilno 1845, t. I, s.202–203)
Występowanie:
w zimnej strefie półkuli północnej; w Polsce można ją spotkać
w górach i na torfowiskach.
Surowiec:
liście, owoce.
Zawartość:
w liściach występują glikozydy fenolowe, w owocach znajdują się
cukry, kwasy organiczne, prowitamina A, witamina C, pektyny i
składniki mineralne.
Działanie
i zastosowanie: Sok pozyskiwany z owoców jest przede wszystkim
środkiem napotnym i przeciwgorączkowym, natomiast napar z liści
stosuje się w dnie, reumatyzmie i krwawieniach o różnej etiologii,
a także jako środek antyseptyczny, ściągający i moczopędny.
Leczenie się bażyną czarną bez wiedzy i zgody lekarza jest
absolutnie zakazane.
Inne
gatunki:
Empetrum
rubrum – Bagnówka czerwona, nosząca także inną nazwę:
bażyna czerwona to krzewinka występująca w chłodnej strefie
półkuli południowej. Jest to roślina wiecznie zielona o owocach
barwy czerwonej. Ogólny wygląd tej rośliny jest bardzo podobny do
wyglądu wyżej opisanej bagnówki czarnej.
Pozwolę
sobie zacytować fragment dzieła, które wspomina o bagnówce
czerwonej: obszary, gdzie występują bezdrzewne formacje strefy
subarktycznej, rozciągają się od południowej granicy drzew aż po
pustynie lodowe Antarktydy i leżą na stosunkowo niewielkich i
nielicznych wyspach półkuli południowej, znajdujących się pod
wpływem klimatu oceanicznego (...) Panuje tu niska, ale zazwyczaj
dodatnia temperatura (zwykle od 3°C do 10°C – A.J.S.) (...)
Wyspy
te pokrywa uboga roślinność złożona zaledwie z 70 gatunków
roślin kwiatowych. (...) na miejscach osłoniętych przed wiatrem
często formują się wrzosowiska o różnym składzie florystycznym.
Ich głównym komponentem może być (...) bażyna [czerwona]
(Empetrum rubrum)...” (Zbigniew Podbielkowski, Roślinność kuli
ziemskiej, Warszawa 1987, s. 216–217)
Surowiec:
liście i owoce.
Zawartość:
w liściach występuje glikozyd arbutyna w owocach zaś znajdują się
cukry, kwasy organiczne, prowitamina A, witamina C, pektyny i sole
mineralne.
Działanie
i zastosowanie: Sok pozyskiwany z owoców jest środkiem
przeciwkrwotocznym, słabym przeciwbigunkowym, przeciwgorączkowym,
napotnym.
Jeśli
chodzi o napar z liści to ma on zastosowanie w chorobach nerek,
moczowodów i dróg żółciowych, stanach zapalnych dróg moczowych,
biegunki, krwawieniach z przewodu pokarmowego, dny, oraz reumatyzmu.
Dalej – wykazuje działanie moczopędne, ściągające i
antyseptyczne.
Muszę
przestrzec Czytelników, aby nie leczyli się bażyną czerwoną na
własną rękę, ponieważ jest to roślina lekko toksyczna. Zawsze
trzeba poradzić się i uzyskać zgodę lekarza.
Porady zamieszone w tym leksykonie nie mają na celu zastąpienia medycznych porad lekarza. Skonsultuj się więc z nim, zanim zastosujesz propozycje tu przedstawione. Autor nie ponosi odpowiedzialności za szkody, straty lub choroby spowodowane leczeniem się na własną rękę.
