Musa
– Banan
Musa
cavendishii, syn.: Musa paradisiaca – Banan chiński, rajski,
zwyczajny, „bananowiec”. Istnieje domniemanie, iż banan
należy do grupy najwcześniej udomowionych roślin i był znany i
wykorzystywany przez człowieka już w czasach tak zwanej „rewolucji
neolitycznej”, gdy przechodzono od gospodarki zbieracko–łowieckiej
do rolniczej, związanej ze stałym miejscem osiedlania się grup
plemiennych.
Chociaż
pocięcie „bananowiec”, kojarzy się nam zwykle z drzewem, co
zresztą usprawiedliwione jest jego rozmiarami, to jednak jest on
byliną, posiadającą grube kłącza, z których wyrastają części
nadziemne. Żywot takiej części jest krótki. Gdy osiągnie
odpowiednią wysokość i dojrzałość, zakwita, zawiązuje owoce, a
po ich dojrzeniu po prostu usycha. Wówczas z kłączy wyrastają
nowe „drzewa”, przechodzą te same fazy rozwojowe i znów cykl
wegetacyjny zaczyna się od początku.
Bananowiec
ma ogromne liście – równowąskolancetowate – zwisające, bardzo
delikatne. Kolbiasty kwiatostan, wyrastający spośród liści,
również zwiesza się ku dołowi. Ma barwę czerwonawą lub
czerwonawo–fioletową i jest bardzo dekoracyjny.
Kwiatostan
składa się z niejako z trzech „pięter”. Najwyższe stanowią
kwiaty męskie, nie zawierające wszakże pyłku zdolnego do
zapylenia. Środkowe „piętro” zajmują kwiaty obupłciowe,
najwyższe zaś „piętro” zajmują kwiaty żeńskie, które
zawiązują się partenokarpicznie, w związku z czym są one
pozbawione nasion.
Występowanie:
ojczyzną banana chińskiego jest (prawdopodobnie!) Azja
Południowo–Wschodnia, a konkretnie te jej rejony, które
charakteryzują się wysoką temperaturą i wilgotnością względną
powietrza. Poza tym w uprawie.
Na
plantacjach uprawia się dwie odmiany bananowców – pierwsza to
Musa paradisiaca – banan rajski, tworząca bardzo wysokie „drzewa”,
druga zaś to Musa cavendishii – banan chiński, zwany też
karłowym. Nie sugerujmy się zbytnio tą nazwą, ponieważ osiąga
on i tak imponujące rozmiary, dorastając do 2 metrów wysokości.
W
obrębie Musa paradisiaca istnieją dwie pododmiany. Jedna z nich
rodzi owoce skrobiowe, nadające się do konsumpcji dopiero po
ugotowaniu lub upieczeniu, druga natomiast daje owoce słodkie,
deserowe, znane nam wszystkim, gdyż wyłącznie one są importowane
do Polski. Banany skrobiowe stanowią, głównie w biednych krajach
Afryki i Ameryki Łacińskiej, częstokroć podstawę wyżywienia
najuboższych warstw ludności.
Surowiec:
owoce.
Zawartość:
skrobia, nieco białka, cukry, enzymy, pektyny, olejek eteryczny,
prowitamina A, witaminy B2, C, PP i E, oraz bardzo dużo potasu.
Działanie
i zastosowanie: Chociaż owoce bananowca, czyli inaczej mówiąc
banany, mają przede wszystkim znaczenie konsumpcyjne, to przejawiają
również pewne znaczenie lecznicze.
Świeże
surowe banany zalecane są pomocniczo w leczeniu chorób wątroby i
nerek, stanach zapalnych żołądka i jelit, stwardnienia tętnic,
nadciśnienia tętniczego, wrzodów żołądka i dwunastnicy,
czerwonki oraz jako niezwykle łagodny środek przeciwskurczowy.
Inne
gatunki:
Musa
sapientium – Banan plamisty wygląda prawie identycznie jak
banan rajski. Jedyne co ich różni to, że pochwy liściowe mają
barwę lilioworóżową do lilaczerwonawej, oraz to, iż owoce
opisywanej rośliny są krótsze, ale smaczniejsze. Są one wyborne w
smaku i przede wszystkim spożywa się je jako deserowe, chociaż
można sporządzać z nich różne słodkie potrawy.
Występowanie:
Chiny, Indie, Indochiny. Uprawiany w całej gorącej strefie globu
ziemskiego.
Surowiec:
owoce.
Zawartość:
skrobia, trochę białka, cukry, enzymy, pektyny, olejek eteryczny,
prowitaminę A, witaminy z grupy B, witaminy C, E i PP, oraz bardzo
wiele potasu.
Działanie
i zastosowanie: Świeże surowe owoce zalecane są pomocniczo w
leczeniu chorób wątroby i nerek, stanów zapalnych żołądka i
jelit, stwardnienia tętnic, wrzodów żołądka i dwunastnicy,
czerwonki, a także jako bardzo łagodny środek przeciwskurczowy.
Musa
textilis – Banan manilski to, podobnie jak niżej opisany banan
rajski jest ogromną byliną, osiągającą do 8 metrów wysokości,
przypominającą swym wyglądem drzewo. Jego organem trwałym są
rozłogi. Liście ma z kształty równowąskolancetowate o barwie
brązowawej, pokryte plamami. Zwisłe kwiatostany są bardzo podobne
jak u jego krewniaka, banana rajskiego.
Występowanie:
Jego ojczyzną jest ogromny obszar, od Indii aż do Filipin.
Surowiec:
pąki kwiatów męskich, zawiązki owoców.
Zawartość:
cukry, prowitaminę A, sole mineralne.
Działanie
i zastosowanie: Posiada wyłącznie znaczenia dietetyczne i kulinarne
– jadalne są pąki kwiatów męskich i młodziutkie, dopiero co
zawiązane owoce, ale nie spożywa się ich na surowo, lecz po
przyrządzeniu w kuchni. Zalecane są one w dietach odchudzających i
w złej przemianie materii.
Porady zamieszone w tym leksykonie nie mają na celu zastąpienia medycznych porad lekarza. Skonsultuj się więc z nim, zanim zastosujesz propozycje tu przedstawione. Autor nie ponosi odpowiedzialności za szkody, straty lub choroby spowodowane leczeniem się na własną rękę.
Powrót do zakładek:
