Piper
– Pieprz
Piper
nigrum – Pieprz czarny to liana, osiągająca długość od 6
do 10 metrów. Wartość użytkową mają owoce wykorzystywane w
kuchni od niepamiętnych czasów. Przygotowuje się z nich dwa
rodzaje przyprawy – pieprz biały i czarny. Pierwszy uzyskuje się
z całkowicie dojrzałych, jaskrawoczerwonych pestkowców, po obraniu
ich z łupin. Czarny zaś to ususzone, niezupełnie dojrzałe owoce,
o ciemnej, pomarszczonej skórce.
Rodzina
pieprzowatych liczy sporą liczbę gatunków (mniej więcej 600), a
niektóre z nich mają dla człowieka wartość użytkową i są
wykorzystywane w różny sposób.
Występowanie:
ojczyzna pieprzu czarnego są gorące i wilgotne lasy Indii i
archipelagu Malajskiego.
Surowiec:
owoce.
Zawartość:
żywice o bardzo ostrym smaku, olejek lotny, alkaloid piperynę,
pirolinę, enzymy i nieco cukrów i tłuszczów.
Działanie
i zastosowanie: Pieprz dodawany do potraw (zup, sosów, mięs,
pasztetów, kiełbas wódek, nalewek ...) nie tylko poprawia ich smak
i aromat (zapach pieprzu czarnego różni się od zapachu pieprzu
białego), ale również oddziałuje korzystnie na organizm. Piperyna
wpływając drażniąco na błonę śluzową żołądka powoduje, iż
następuje zwiększone wydzielanie soków trawiennych. Razem z innymi
substancjami biologicznie aktywnymi pobudza apetyt, ułatwia
przyswajanie składników pokarmowych i pomaga w niestrawności.
Istnieje uzasadnione przypuszczenie, iż wywiera również korzystny
wpływ na pracę serca.
Pieprz
jest cenioną przyprawą, ale jej nadużywanie może być szkodliwe i
źle wpływać na nerki, wątrobę i jelita. Osoby ze schorzeniami
tych organów i cierpiące na chorobę wrzodową żołądka i
dwunastnicy nie powinny w ogóle używać pieprzu.
Inne
gatunki:
Piper
angustifolia – napar z liści stosuje się w leczeniu żylaków
odbytu i upławów (do nasiadówek i irygacji).
Piper
auritum – gatunek południowoamerykański – napar z liści
stosuje się w leczeniu żylaków odbytu i upławów (do nasiadówek
i irygacji).
Piper
betle – Pieprz żuwny – betel jest kuzynem pieprzu czarnego.
Betel nie jest jedną rośliną przyprawową, a uprawia się go ze
względu na liście będące cenioną w Azji Południowo–Wschodniej
używką. Betel to krzewiaste pnącze o liściach sercowatych, ostro
zakończonych, wydzielających specyficzną, przyjemną woń,
przypominającą może nieco kamforę. Kwiaty ma zebrane w niewielkie
groniaste, zielonkawej barwy, kwiatostany, nie mające żadnej
wartości dekoracyjnej. Ma ją natomiast cała roślina, która
uprawiana w domu może stanowić niebanalną dekorację.
Występowanie:
Azja Południowo–Wschodnia.
Surowiec:
liście.
Działanie
i zastosowanie: Pieprz żuwny posiada pewne znaczenie lecznicze. Sok
jego liści działa bakteriobójczo i bakteriostatycznie. Dezynfekuje
jamę ustną i wzmacnia dziąsła. Żucie betelu zapobiega próchnicy
zębów, wskazane jest również w paradentozie i stanach zapalnych
jamy ustnej i gardła. Wszelako w tym miejscu uwaga: betel prócz
tych wszystkich zalet posiada jedną nadzwyczaj poważną wadę, tę
mianowicie, iż nadużywany, prowadzi do uzależnienia. I chociaż
nie przejawia żadnych właściwości narkotycznych podobnie jak
tytoń potrafi nas krzepko trzymać w szponach nałogu, od którego
trudno się uwolnić.
Wniosek
z tego prosty, iż betelu pod żadnym pozorem nie powinno się
nadużywać, a jego liście żuć tylko wówczas, gdy jest to
absolutnie konieczne i nigdy dłużej jak przez 7–8 dni. Później
bezwzględnie musi nastąpić kilkudniowa przerwa, po której
ewentualnie można powtórzyć kurację.
Piper
cubeba – Pieprz kubeba daje przyprawę wonną, ostrą i nieco
gorzkawą, działanie i zastosowanie zbliżone do pieprzu czarnego.
Piper
guineense – Pieprz Aszntów, inaczej pieprz
gwinejski rodem z Afryki dostarcza owoców o smaku ostrym, o
nieco drażniącej woni. (wg.: Marian Rejewski, Rośliny przyprawowe
i używki roślinne, Warszawa 1992, s. 62–68), jego liście mogą
stanowić namiastkę betelu.
Piper
longum – Pieprz długi z rodziny pieprzowatych (Piperaceae)
pochodzący z południowo–wschodniej Azji dostarcza przyprawy
(owoców) łagodniejszej w smaku od pieprzu czarnego, działanie i
zastosowanie zbliżone do pieprzu czarnego.
Piper
methysticum – Pieprz metystynowy, a dokładniej jego korzenie,
które na Polinezji się po przeżuciu poddaje fermentacji, służą
do produkcji odurzającego napoju kava–kava, pitego w czasie
obrzędów religijnych, czy innych spotkań rytualnych.
Piper
retrofractum – działanie i zastosowanie takie samo jak pieprzu
czarnego.
Porady zamieszone w tym leksykonie nie mają na celu zastąpienia medycznych porad lekarza. Skonsultuj się więc z nim, zanim zastosujesz propozycje tu przedstawione. Autor nie ponosi odpowiedzialności za szkody, straty lub choroby spowodowane leczeniem się na własną rękę.
Powrót do zakładek:
