Polygala
– Krzyżownica
Polygala
amara – Krzyżownica gorzkawa to niepozorna bylina. Organem
trwałym rośliny jest kłącze, z którego wyrastają cienkie pędy,
pokryte lancetowatymi liśćmi. Kwiaty mają barwę niebieską bądź
niebieskofioletową. Po przekwitnięciu zawiązują się one w owoce
typu torebki.
Występowanie:
ojczyzną krzyżownicy jest umiarkowana strefa naszego kontynentu.
Najłatwiej można ją spotkać na trawiastych, łagodnych, skłonach
wzgórz.
Surowiec:
ziele.
Zawartość:
m.in. saponiny, garbniki, olejek eteryczny, gorycz i glikozyd
gaulteryna.
Działanie
i zastosowanie: Herbatka z ziela (1 łyżeczkę rozdrobnionego suszu
zalać 1 szklanką wrzącej wody i parzyć pod przykryciem 15–20
minut, następnie zaś przecedzić i pić 3 razy dziennie po 1/3
szklanki) to doskonały środek pobudzający apetyt, likwidujący
zaburzenia trawienia, korzystnie wpływający na pracę żołądka i
jelit. Ma on jednocześnie działanie wykrztuśne.
Inne
gatunki:
Polygala
alba – Krzyżownica biała – działanie i zastosowanie
zbliżone do krzyżownicy gorzkawej.
Polygala
lutea – Krzyżownica żółta – działanie i zastosowanie
zbliżone do krzyżownicy syberyjskiej.
Polygala
obscura – działanie i zastosowanie zbliżone do krzyżownicy
gorzkawej.
Polygala
paucifolia – działanie i zastosowanie zbliżone do krzyżownicy
gorzkawej.
Polygala
senega – Krzyżownica wirginijska – senega pochodzi z Ameryki
Północnej, gdzie rośnie na naturalnych stanowiskach. Surowiec
leczniczy stanowi korzeń, z którego wyodrębnić można m.in.:
saponiny, cukry, fitosterole, kwas salicylowy i sole mineralne. Wodne
wyciągi z korzenia krzyżownicy wirginijskiej stanowią lek
wykrztuśny, ponadto stosowany w zapaleniu płuc i opłucnej, a przez
Indian północnoamerykańskich używany do leczenia ukąszeń
grzechotników.
Polygala
sibirica – Krzyżownica syberyjska to niezbyt okazała roślina.
Dorasta do 35–40 cm wysokości. Organem trwałym rośliny jest dość
masywne kłącze, z którego wyrastają cienkie, owłosione pędy.
Kwiaty mają barwę od niebieskiej do niebieskoliliowej. Po
przekwitnięciu zawiązują się one w owoce w owoce typu torebki.
Występowanie:
Pochodzi z Syberii, rosyjskiego Dalekiego Wschodu, Mongolii, Chin,
Japonii i Indii.
Surowiec:
korzenie i kłącza.
Zawartość:
m.in. saponiny i senegina.
Działanie
i zastosowanie: W lecznictwie tak ludów syberyjskich, jak i w
medycynie chińskiej, japońskiej, mongolskiej, a od pewnego czasu
także i euro– amerykańskiej odwar i napar z korzeni (1 łyżeczka
drobno rozkruszonego suszu na 1 szklankę wody, gotować pod
przykryciem 3–5 minut, wypić w dawkach podzielonych w ciągu doby)
są uważane za dość skuteczny środek wykrztuśny. Oprócz tego
stosuje się je również pomocniczo przy ukąszeniu przez żmiję.
Ludy Syberii odwar ów stosują też i w innych dolegliwościach
takich jak zapalenie gardła, krtani, jamy ustnej, dziąseł i
pęcherza moczowego, wreszcie w stanach zapalnych kobiecych narządów
rodnych, a także do płukania pochwy w upławach.
Polygala
tenuifolia – Krzyżownica cienkolistna – gatunek azjatycki o
działaniu i zastosowaniu zbliżonym do krzyżownicy wirginijskiej.
Polygala
vulgaris – Krzyżownica pospolita – gatunek azjatycki o
działaniu i zastosowaniu zbliżonym do krzyżownicy wirginijskiej.
Porady zamieszone w tym leksykonie nie mają na celu zastąpienia medycznych porad lekarza. Skonsultuj się więc z nim, zanim zastosujesz propozycje tu przedstawione. Autor nie ponosi odpowiedzialności za szkody, straty lub choroby spowodowane leczeniem się na własną rękę.
Powrót do zakładek:
