Potentilla
– Pięciornik
Potentilla
anserina – Pięciornik gęsi, zwany też srebrnikiem to
bylina, której organ trwały stanowi masywne kłącze. Z niego to
wyrasta część nadziemna: płożące się, łatwo zakorzeniające
się rozłogi, oraz srebrzystozielone liście, w zarysie podługowate,
nieparzystopierzaste. Spośród liści wyrastają również dość
duże (w stosunku do wielkości całej rośliny) i ładne
złocistożółte kwiaty, które po przekwitnięciu wiążą się w
owoce typu orzeszka.
Występowanie:
pospolita roślina krajowa, którą spotkać można na przydrożach,
łąkach, w pobliżu wód.
Surowiec:
ziele.
Zawartość:
m.in. witamina C, żywice, gorycze, garbniki, kwercetyna i sole
mineralne.
Działanie
i zastosowanie:Napar z ziela (1 łyżeczkę rozdrobnionego suszu
zalać 1 szklanką wrzącej wody i parzyć pod przykryciem przez
około 15 minut, następnie zaś przecedzić i w razie potrzeby pić
2–3 razy dziennie po 1/4 szklanki) to dość skuteczny środek
zalecany do leczenia nieżytu żołądka i jelit, krwawych biegunek i
bólów żołądka spowodowanych niestrawnością. Dalej – leczy
się nim również dolegliwości ze strony wątroby, a także stany
zapalne pęcherzyka i nerek. Pomocniczo można go używać przy
nazbyt obfitych krwawieniach menstruacyjnych.
Inne
gatunki:
Potentilla
arenaria – Pięciornik piaskowy – zawiera w swym składzie
sporo tanin, ale może być używany wyłącznie zewnętrznie do
przemywania (jeśli z ziela sporządzi się napar) drobnych
zropiałych zranień, krost i wyprysków.
Potentilla
argentea – Pięciornik srebrny – zawiera w swym składzie
sporo tanin, ale może być używany wyłącznie zewnętrznie do
przemywania (jeśli z ziela sporządzi się napar) drobnych
zropiałych zranień, krost i wyprysków.
Potentilla
diversifolia – zaburzenia żołądkowo–jelitowe, zewnętrznie
do przemywania trudno gojących się ran, krost, wrzodów, wyprysków.
Potentilla
erecta, syn.: Potentilla tormentilla – Pięciornik kurze ziele
to bylina. Organ trwały omawianej rośliny stanowi kłącze. Z niego
to wyrastają 3–5–dłoniaste liście odziomkowe, a spomiędzy
nich wznoszące się pędy kwiatowe, zwieńczone niedużymi żółtymi
kwiatkami, które po przekwitnięciu wiążą się w owoce typu
orzeszka.
Występowanie:
pospolita roślina krajowa, którą spotkać można na łąkach,
pastwiskach, w lasach i zaroślach.
Surowiec:
kłącze.
Zawartość:
m.in. garbniki, trójterpeny, termentozyt, sole mineralne.
Działanie
i zastosowanie: Odwar z kłącza (1 łyżeczkę rozdrobnionego suszu
zalać 1 szklanką wody, doprowadzić do zawrzenia i od tego momentu
gotować jeszcze 5–7 minut, przecedzić, pić 2–3 razy dziennie
po 1/4 szklanki) to środek przeciwbiegunkowy, zalecany też w
leczeniu jelit, wrzodów żołądka i dwunastnicy, zewnętrznie zaś
do płukanek, przymoczek, nasiadówek w hemoroidach, bólach gardła,
stanach zapalnych gardła, jamy ustnej i dziąseł, odmrożeń i
oparzeń (w tym i poparzenia przez słońce).
Zewnętrznie
kłącze omawianej rośliny w postaci odwaru bądź maści (w Polsce
znanej pod nazwą Tormentiol) stosuje się do leczeni zropiałych,
albo trudno gojących się ran, owrzodzeń, krost...
Co
mówią stare księgi?
„Z
całej tej rośliny, korzeń jest najużyteczniejszy. Smak ma mocno
cierpki, zatem i skutek bardzo ściskający, służy osobliwie na
zatrzymanie biegunek, zwłaszcza jeżeli takowe z żadnemi bolami nie
są połączone, a do tego długie i uparte, tamuje także
krwioplucia, laxowanie, a nawet i urynowanie krwiste. Korzeń
ususzony użyty być może na pomienione choroby: albo utłuczony i
przesiany, którego na koniec noża dawać co trzy godziny w wodzie i
nie popijać, albo też wziąwszy go na łyżkę gotować w kwarcie
wody, do zostania połowy, i dawać pić po pół łyżki dla młodych
do ośmiu lat, starszym po łyżce, a w podeszłym wieku nawet i po
dwie lub trzy na raz. Tak gotowany w wodzie służy na zatrzymanie
biegunek, nawet krwawiących. (...) Użycie jednak jego jakimkolwiek
sposobem ma być ostrożnie czynione, w ten czas dopiero do niego
przystąpić radzę, gdyby inne zioła mniej skutkowały.” (J.
Dziarkowski, dz. cyt., s. 102–103)
Potentilla
fruticosa – zaburzenia żołądkowo–jelitowe, zewnętrznie do
przemywania trudno gojących się ran, krost, wrzodów, wyprysków.
Potentilla
palustris – zaburzenia żołądkowo–jelitowe, zewnętrznie do
przemywania trudno gojących się ran, krost, wrzodów, wyprysków.
Potentilla
repens – Pięciornik rozłogowy – zawiera w swym składzie
sporo tanin, ale może być używany wyłącznie zewnętrznie do
przemywania (jeśli z ziela sporządzi się napar) drobnych
zropiałych zranień, krost i wyprysków.
Potentilla
strigosa – zaburzenia żołądkowo–jelitowe, zewnętrznie do
przemywania trudno gojących się ran, krost, wrzodów, wyprysków.
Potentilla
tridentata – zaburzenia żołądkowo–jelitowe, zewnętrznie
do przemywania trudno gojących się ran, krost, wrzodów, wyprysków.
Porady zamieszone w tym leksykonie nie mają na celu zastąpienia medycznych porad lekarza. Skonsultuj się więc z nim, zanim zastosujesz propozycje tu przedstawione. Autor nie ponosi odpowiedzialności za szkody, straty lub choroby spowodowane leczeniem się na własną rękę.
Powrót do zakładek:
