Primula
– Pierwiosnka
Primula
officinalis – Pierwiosnka lekarska to niezbyt okazała bylina
tworząca rozetkę liści ze środka której, na nagich łodygach, u
ich zwieńczenia, pojawiają się żółte dość dekoracyjne,
skupione w baldaszki, kwiaty. Organem trwałym rośliny jest
niewielkie kłącze.
Występowanie:
Pierwiosnka występuje w całej umiarkowanej strefie klimatycznej
Europy i Azji, w Polsce jest dość pospolita.
Surowiec:
kwiaty i kłącza.
Zawartość:
m.in. flawonoidy, saponiny, cukry, śluzy...
Działanie
i zastosowanie: Napar z kwiatów i odwar z kłączy zalecane są
głównie jako doskonały środek wykrztuśny, chociaż posiada
ponadto jeszcze niewielkie działanie moczopędne, niewielkie
uspokajające i przeciwzapalne. Znajduje zastosowanie w leczeniu
suchego kaszlu, zapalenia oskrzeli, pomocniczo także w leczeniu
bezsenności, ostrych stanów lękowych, reumatyzmu i dny.
Co
mówią stare księgi?
„(...)
Kwiaty jej [pierwiosnki] zażywają się jak herbata w
dolegliwościach piersi, liście zaś młode na zieleninę
(przyrządza się tak samo jak sałatę – A.J.S.). W Anglii
marynują je z octem. Korzeń włożony do piwa dodaje mu mocy. Z
kwiatów daje się robić przyjemne i zdrowe wino sposobem
następującym: 10 funtów cukru białego rozpuszcza się w trzech
garncach wody wrzącej, szumuje się i klaruje za pomocą białka od
dwóch jaj (kurzych – A.J.S.). Po zupełnym ostudzeniu rozcieku
dodaje się garniec świeżego, drobno usiekanego kwiatu kluczyków
(czyli pierwiosnki – A.J.S.), 2 cytryny pokrajane w cienkie talarki
(bez nasion – A.J.S.) i 4 łyżki dobrych, białych drożdży.
Wszystko to zlewa się do baryłki (albo słoja, czy balonu –
A.J.S.) i stawi w piwnicy, aby fermentowało. Po ukończeniu rojenia,
cedzi się płyn należycie, dodaje 1,5 garnca dobrego reńskiego
(może być także włoskie, francuskie, węgierskie etc. – A.J.S.)
[wytrawnego białego] wina, i zostawia znowu w naczyniu, aż się
należycie wyklaruje, potem wino zlewa się w butelki, korkuje i
chowa do użycia w piwnicy. Zdrowe to wino utrzymuje się wiele lat
bez zepsucia.” (Józef Gerald-Wyżycki, dz. cyt., t. II, s. 40).
Inne
gatunki:
Primula
macrocalyx – ten gatunek pierwiosnki rośnie na Powołżu, na
Uralu, Kaukazie, w Azji Centralnej i w górach Tian–szań –
działanie i zastosowanie zbliżone do pierwiosnki lekarskiej.
Primula
veris, syn.: Primula elatior – Pierwiosnka wyniosła –
działanie i zastosowanie takie samo jak pierwiosnki lekarskiej.
Primula
vulgaris, syn. Primula acaulis – Pierwiosnka bezłodygowa –
działanie i zastosowanie takie samo jak pierwiosnki lekarskiej.
Porady zamieszone w tym leksykonie nie mają na celu zastąpienia medycznych porad lekarza. Skonsultuj się więc z nim, zanim zastosujesz propozycje tu przedstawione. Autor nie ponosi odpowiedzialności za szkody, straty lub choroby spowodowane leczeniem się na własną rękę.
Powrót do zakładek:
