Prunus – Antypka, Brzoskwinia, Czeremcha, Czereśnia, Laurowiśnia, Morela, Migdałowiec, Śliwa, Wiśnia

Prunus – Antypka, Brzoskwinia, Czeremcha, Czereśnia, Laurowiśnia, Morela, Migdałowiec, Śliwa, Wiśnia

Prunus persica, syn.: Persica vulgaris – Brzoskwinia zwyczajna to wartościowe drzewo owocowe. W wyniku prac hodowlanych uzyskano wiele wartościowych odmian tej rośliny, różniących się między sobą wieloma cechami: siłą wzrostu, odpornością na mróz i choroby, a przede wszystkim wielkością, wyglądem i smakiem owoców.

Brzoskwinia zwyczajna jest niewielkim drzewem, rzadziej silnym krzewem, dorastającym do wysokości 3 (maksymalnie 6) metrów. Liście ma długie, wąskie, lancetowate, o drobno piłkowanych brzegach. Kwiaty pojawiające się wczesną wiosną, są różowej barwy, a wiążą się później w kuliste owoce typu pestkowca, mogące osiągać do 10 cm średnicy. Są one soczyste, mięsiste, wyborne w smaku. Znakomite jako owoce deserowe. Doskonale nadające się też na przetwory.

Ze względu na wygląd owoców brzoskwinie dzieli się na dwie grupy: nektaryny – o skórce gładkiej, i zwyczajne – o skórce omszonej. Kolor owoców może być różny, zależnie od odmiany, od zielonkawego po złocistopomarańczowy.

Występowanie: Brzoskwinia wywodzi się z Chin, gdzie w zamierzchłej przeszłości została udomowiona.

Surowiec: kwiaty, liście, nasiona, owoce, „guma”.

Zawartość: w kwiatach i liściach przede wszystkim amygdalina, w owocach: cukry, kwasy organiczne, prowitamina A, witaminy z grupy B, witaminy C i PP, a także potas, wapń, magnez i żelazo. W gumożywicy („gumie”) – sole mineralne, białka, kwas glikuronowy, galaktoza i arabinoza.

Działanie i zastosowanie: kwiaty oraz liście brzoskwiń mają pewne (niewielkie) zastosowanie lecznicze i można je używać (ale tylko za wiedzą i zgodą lekarza, ponieważ zawierają trującą amygdalinę) jako środki łagodnie przeczyszczające, regulujące procesy trawienne i słabo przeciwbólowe. Można z nich przygotowywać napar. Bierze się w tym celu 1 łyżeczkę do herbaty suszonych liści, zalewa 1 szklankę wrzącej wody, parzy pod przykryciem 15–20 minut, przecedza i pije 2–3 razy dziennie po 1/4 szklanki. Ten sam napar oraz odwar z kory pozyskiwanej z młodych gałązek może być stosowany do leczenia stanów zapalnych żołądka i jelit, zapalenia górnych dróg oddechowych, uporczywego kaszlu. Nasiona zaś zaleca się do leczenia malarii, astmy, zaburzeń menstruacyjnych i uporczywych zaparć. Owoce brzoskwiń mają poważne znaczenie dietetyczne.

Inne gatunki:

Prunus africana – Śliwa afrykańska, to drzewo którego kora jest bardzo skutecznym lekiem stosowanym w przeroście gruczołu krokowego (prostata) u mężczyzn.

Prunus amygdalus, syn.: Amygdalus communis – Migdał zwyczajny, a właściwie migdałowiec zwany także przez botaników śliwą migdałem to niskie drzewo, lub silnie rozrośnięty krzew.

Liście ma lancetowate, zaostrzone o piłkowanych brzegach. Kwiaty różowe lub białe, po przekwitnięciu zawiązują się w owoce typu pestkowca – podobnego może nieco do owoców brzoskwini czy moreli (zresztą migdałowiec jest z nimi blisko spokrewniony) tyle, że wydłużonego, z szarozieloną naowocnią.

Istnieją dwie odmiany migdała: słodka i gorzka. Obydwie są wykorzystywane przez człowieka. Pierwsza dostarcza tzw. migdałów znajdujących zastosowanie w cukiernictwie, owoce drugiej zaś stosowane są w przemyśle, kosmetyce i lecznictwie.

Występowanie: Azja Środkowa i Iran, w uprawie także w innych częściach świata.

Surowiec: migdały gorzkie (wyłącznie)

Zawartość: m.in.: glikozyd amygdalina (trucizna!), cukry, białka i bardzo dużo oleju tłustego.

Działanie i zastosowanie: z migdałów gorzkich produkuje się tak zwaną wodę migdałową, stosowaną jako środek przeciw nudnościom, wymiotom i kaszlowi. Ponieważ gorzkie migdały są trujące, nie wolno się nimi leczyć bez wiedzy i zgody lekarza.

Prunus armeniaca, syn.: Armeniaca vulgaris – Morela zwyczajna to drzewo mogące osiągać od 15 do 17 metrów wysokości. Liście moreli mają kształt sercowaty, są zaostrzone, gładkie, ciemnozielone. Kwiaty mają kolor biały (czasem różowy). Owocem jest pomarańczowy, wonny, mięsisty, kulisty (niekiedy podługowaty) pestkowiec, bardzo smaczny po dojrzeniu, doskonały zarówno do jedzenia na surowo, jak i nadający się na rozmaite przetwory.

Występowanie: Morela wywodzi się z Azji Środkowej i Chin, gdzie prawdopodobnie około 2 tysiące lat p.n.e. została udomowiona przez Chińczyków. W Polsce bywa spotykana na działkach i w ogródkach przydomowych, chociaż – tu ciekawostka – istnieje jeden region w kraju, najbliższe okolice Sandomierza, gdzie znajdują się towarowe sady morelowe. Morela jednak zasługuje na większe upowszechnienie i chociaż jest w owocowaniu dość zawodna, powinna być częściej uprawiana przez amatorów sadowników.

Surowiec: owoce, nasiona, „guma”

Zawartość: W owocach występują m.in.: witaminy z grupy B, witamina C, PP, prowitamina A, sole mineralne, flawonoidy, garbniki, pektyny, niewielka ilość skrobi, kwasy organiczne (w tym m.in.: winowy, cytrynowy i jabłkowy) oraz dość dużo cukrów. W nasionach słodkich występuje sporo witamin z grupy B oraz olej tłusty, a w nasionach gorzkich trująca amygdalina. W gumożywicy („gumie”) – sole mineralne, białka, kwas glikuronowy, galaktoza i arabinoza.

Działanie i zastosowanie: Sądzę, iż nie muszę nikogo przekonywać o tym, iż spożywanie znacznych ilości w pełni dojrzałych owoców moreli, albo zamiast tego picie świeżego, niekonserwowanego soku morelowego bardzo pozytywnie wpłynie na nasz organizm. Dzięki temu można zwalczyć anemię (w morelach jest dość dużo łatwo przyswajalnego żelaza), a także bardzo wzmocnić serce i naczynia krwionośne. W kilku słowach chciałbym teraz opowiedzieć o znaczeniu leczniczym i zastosowaniu gumożywicy, która wycieka ze zranionych pni i konarów drzew morelowych. Przyjmowana doustnie (identycznie jak guma wiśniowa, bądź czereśniowa) ma zastosowanie w leczeniu choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy.

Utarte jak najdrobniej nasiona moreli mogą być stosowane w zastępstwie nasion migdałowca i mogą służyć do mycia rąk i twarzy, będąc doskonałym środkiem czyszczącym skórę, uwalniając ją od wyprysków, krost i liszai.

Nasiona stosuje się w suchym kaszlu, astmie, zapaleniu oskrzeli i rozedmie płuc.

Ponieważ zawierają trującą amygdaline, można się nimi kurować wyłącznie za wiedzą i zgodą lekarza. Ostatnio jednak lansowana jest teza, że ze względu na znaczną zawartość witaminy B17, można je z powodzeniem stosować w leczeniu nowotworów.

Prunus avium, syn.: Cerasus avium – Czereśnia ptasia i czereśnia właściwa (szlachetna) to silnie rosnące drzewa mogące osiągać do 20 metrów wysokości. Korony mają rozłożyste, masywny pień i konary. Gałązki okrywają liście, które są ciemnozielone, z kształtu jajowate o zaostrzonych końcach. Dość okazałe białe kwiaty skupione są w baldachowate kwiatostany. Owocem jest pestkowiec. U odmian uprawnych o smacznym miąższu białawej, żółtawej, ciemnoróżowej do ciemnoczerwonej barwy.

Występowanie: czereśnia ptasia jest naszym rodzimym gatunkiem, coraz rzadziej jednak spotykana w swym naturalnym siedlisku, czyli lesie. Jej szlachetne odmiany są natomiast powszechnie uprawiane.

Surowiec: owoce, szypułki owocowe i guma wypływająca ze zranień na pniach bądź konarach.

Zawartość: W owocach – cukry, kwasy organiczne, pektyny, prowitamina A, witamina C i sole mineralne. W gumożywicy („gumie”) – sole mineralne, białka, kwas glikuronowy, galaktoza i arabinoza.

Działanie i zastosowanie: Napar z szypułek owocowych zaleca się pomocniczo w chorobach nerek i pęcherza. Roztwór gumy stosuje się w leczeniu choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy. Surowe i przetworzone owoce mają znaczenie dietetyczne. Ich spożywanie jest wskazane dla osób wyczerpanych fizycznie i psychicznie, osób starszych i rekonwalescentów po przebytych ciężkich chorobach.

Prunus cerasifera – Ałycza – śliwa ałycza – śliwa wiśniowa, to bądź okazały krzew, bądź drzewo mogące dorastać nawet do 15 cm wysokości. Ałycza zakwita wczesną wiosną. Kwiaty ma niezbyt duże, białe, o słabym lecz miłym zapachu. Liście natomiast owalne lub jajowate, o zaostrzonych końcach i ząbkowanych brzegach. Owoce są na ogół kuliste (chociaż mogą też być podługowate), a w zależności od odmiany maja różne barwy: żółtozielonkawą, żółtą, różową, czerwoną.

Występowanie: Ałycza ród swój wiedzie z Azji, gdzie zasiedla ogromne obszary, od Azji Mniejszej na zachodzie, po Azję Centralną na wschodzie. Jej naturalnymi siedliskami są lasy, w których występuje jako podszycie. Człowiek docenił to drzewo (i w związku tym wprowadził je do uprawy) z dwu powodów: ponieważ dostarcza jadalnych owoców oraz stanowi najtańszą, a także wyjątkowo odporną na niskie temperatury podkładkę dla śliw i moreli.

Surowiec: owoce, kwiaty, liście.

Zawartość: Z owoców ałyczy wyodrębnić można liczne substancje biologicznie aktywne: cukry (mieszanina prostych i złożonych), kwasy organiczne (głównie cytrynowy i jabłkowy) dość dużo witaminy C (do 16 mg%), prowitaminę A, garbniki i pektyny.

Działanie i zastosowanie: Zarówno świeże, jak i ususzone owoce, ze względu na zawartość witaminy C, zalecane są w leczeniu szkorbutu. Natomiast nalewka alkoholowa sporządzona na świeżych owocach stanowi specyfik przeciwkaszlowy oraz łagodzący bóle gardła w anginie i zwykłym przeziębieniu. Oto przepis na jego przygotowanie: Z całkowicie dojrzałych i zdrowych owoców wyciska się sok i miesza go na pół ze spirytusem. Przyjmujemy go w razie potrzeby 3 razy dziennie 30–40 kropli na wodę lub cukier.

Liście ałyczy przejawiają niezbyt wielkie działanie przeciwgorączkowe. Nie powinno się ich jednak używać per se, ale w mieszankach z innymi ziołami o podobnym zastosowaniu.

Dobrze jest, zmieszawszy ze sobą równe części suszonych liści ałyczy, kwiatu lipy i kwiatu bzu czarnego, przygotować z nich napar. Przyrządza się go w ten sposób, że 1 łyżeczkę do herbaty owej mieszanki zalewa się 1 szklanką wrzącej wody, przykrywa i odstawia na 15–20 minut, aż do naciągnięcia, następnie zaś pije po 1/2 szklanki 2–3 razy dziennie.

Natomiast napar z 1 łyżeczki suszonych kwiatów ałyczy i 1 szklanki wrzątku zalecany jest (3 razy dziennie po 1/2 szklanki) w przypadku lekkich zaparć i niestrawności.

Prunus cerasus var. austera, syn.: Cerasus austera – wiśnia czarna – działanie i zastosowanie takie samo jak wiśni pospolitej.

Prunus cerasus var. eurcerasus, syn.: Cerasus eurcerasus – wiśnia szklanka – działanie i zastosowanie takie samo jak wiśni pospolitej.

Prunus cerasus, syn.: Cerasus vulgaris – Wiśnia pospolita to powszechnie uprawiana roślina sadownicza, tworząca małe drzewka, czasem tylko silne krzewy. Gałązki ma cienkie i wiotkie, liście niezbyt okazałe, kształtu jajowato lancetowatego, sztywne, ciemnozielone. Kwiaty wyrastają po kilka w pęczkach, osadzone na długich szypułkach i mają białą barwę. Owoce są niezbyt duże barwy ciemnoczerwonej do prawie czarnej z pąsowym sokiem, kwaśne. Botanicznie rzecz biorąc są to pestkowce. Wiśnia jest gatunkiem wybitnie mrozoodpornym, korzeni się płytko, wydaje dużo odrostów korzeniowych.

Występowanie: dość powszechnie na całym obszarze Europy.

Surowiec: owoce i szypułki owocowe, „guma”.

Zawartość: W owocach występują kwasy organiczne, pektyny, garbniki, witaminy z grupy B, witamina C, P., PP, prowitamina A i sole mineralne (potas i magnez). W gumożywicy („gumie”) – sole mineralne, białka, kwas glikuronowy, galaktoza i arabinoza.

Działanie i zastosowanie: Owoce wiśni mają przede wszystkim znaczenie kulinarne, ale także i niewielkie lecznicze.Picie świeżego, surowego soku wiśniowego, albo zamiast tego zjadanie większych ilości świeżych owoców zalecane jest w zaziębieniu, grypie, anginie, uporczywych zaparciach, stanach gorączkowych i pomocniczo w anemii.

Kompot z owoców suszonych to środek stosowany w chorobach pęcherzyka żółciowego i wątroby.

Oprócz owoców znaczenie lecznicze posiadają także szypułki owocowe. Wywar z nich (1 łyżeczkę do herbaty rozdrobnionego suszu zalać 1 szklanką wody i gotować pod przykryciem przez 3–5 minut, następnie zaś przecedzić i w razie potrzeby pić 2–3 razy dziennie po 1/4 szklanki) to specyfik o działaniu uspokajającym, przeciwbiegunkowym i moczopędnym. Zaleca się go między innymi w nieżytach oskrzeli oraz kamicy moczowej i nerkowej.

Guma sącząca się ze zranionych pni zalecana jest do leczenia choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy.

Prunus domestica – Śliwa domowa, zwana też lubaszką – jej kwiaty mają działanie zbliżone do kwiatów śliwy ałyczy.

Prunus laurocerasus, syn.: Laurocerasus officinalis – Laurowiśnia wschodnia ma wielu krewniaków, lecz tylko ją – jako jedyny gatunek – można uprawiać w Polsce, mimo iż pochodzi z krajów basenu Morza Śródziemnego. Na uwagę zasługuje laurowiśnia wschodnia przede wszystkim ze względu na swą niezwykłą dekoracyjność. Tworzy dość okazałe krzewy mogące dorastać do 5 metrów wysokości. Liście ma zimozielone, duże (długie do 15 cm), sztywne, skórzaste, z wierzchu błyszczące, kształtu lancetowatego. Kwiaty są białe, niezbyt wielkie, skupione w groniaste kwiatostany. Po przekwitnięciu zawiązują one owoce kształtem podobne do wisien, a mogące – zależnie od odmiany – przybierać rozmaite barwy, od różowej po prawie czarną. Ale laurowiśnia to nie tylko ozdobny krzew, dostarczający jednocześnie jadalnych owoców, lecz również roślina lecznicza.

Surowiec: liście.

Zawartość: witaminy, sole mineralne, glikozyd amygdalina.

Działanie i zastosowanie: Owoce owe są jadalne zarówno na surowo, jak i po przerobieniu na dżem, czy konfiturę. Warto też wiedzieć, że na ich bazie produkuje się smaczną wódkę ratafię. Produkowana na bazie liści tzw. woda laurowiśniowa jest specyfikiem przeciwbólowym i nasercowym, mającym ponadto zastosowanie w leczeniu nudności i wymiotów. Ze względu na fakt, iż liście i pestki omawianej rośliny są trujące, leczenie się przy ich użyciu winno odbywać się zawsze za wiedzą i zgodą lekarza.

Prunus mahleb, syn.: Cerasus mahleb – Wiśnia wonna – drzewo św. Łucji – antypka: Pomologowie po dziś dzień nie wiedzą czy drzewo św. Łucji jest wiśnią, czy śliwą. Jest to okazały krzew (albo niewielkie drzewko) dorastający do około 3 metrów wysokości. Liście omawianej rośliny mają kształt jajowaty, kwiaty zebrane są w baldachogrona, pięknie pachnące, białe. Po przekwitnięciu wydają drobne owoce o barwie czarnej.

Występowanie: Ojczyzną wiśni wonnej jest południowa Europa i zachodnia Azja.

Surowiec: owoce, szypułki owocowe i guma wypływająca ze zranień na pniach bądź konarach.

Zawartość: W owocach – cukry, kwasy organiczne, pektyny, prowitamina A, witamina C i sole mineralne. W gumożywicy („gumie”) – sole mineralne, białka, kwas glikuronowy, galaktoza i arabinoza.

Działanie i zastosowanie: Antypka jest rośliną przyprawową (liście), posiada także niewielkie znaczenie lecznicze. Napar z szypułek owocowych zaleca się pomocniczo w chorobach nerek i pęcherza. Roztwór gumy stosuje się w leczeniu choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy. Surowe i przetworzone owoce mają znaczenie wyłącznie dietetyczne.

Co mówią stare księgi?

„Drzewo to 10–14 stóp wysokości miewa, częściej atoli rośnie w postaci krzewu (...) Kora jego popielata, gładka, gałęzie proste, w górę wzniesione. Liście sercowato–jajowate, grube, mocne, drobno piłkowane, z wierzchu ciemno–zielone, połyskujące, ze spodu nieco włoskowate i żyłkowane. Kwiaty na końcach gałązek w baldachogrona skupione, przyjemnie pachnące, ukazują się w maju i czerwcu. Owoc wielkości drobnych wisien, jajowaty, u góry nieco spłaszczony, czarny, dojrzewa w lipcu, sok ma purpurowy, smak gorzki. Pestka jego skąpo mięsem odziana, zawiera w sobie ziarna gorzkie, przyjemnego zapachu. Drzewo Ś. Łucji ma kolor brunatnawy, świeże ma zapach odrażający, ususzone zaś przyjemnie pachnie. (...) Owoce używają się do likierów dla nadania im pięknego koloru i zapachu. Liście suszone i na proch utarte dają potrawom przyjemny zapach. Kuropatwy, gdy się w nie włoży przed pieczeniem jeden świeży liść, albo trzy suszone, dostają odór (zapach – przyp. A.S.) przedziwny” (Józef Gerald-Wyżycki, dz. cyt., s. 86–87)

Prunus mume – Śliwa mume to niewielkie, bo osiągające wysokość 8–10 metrów, drzewo o okazałych (do 10 cm długości) szerokojajowatych liściach z piłkowanymi brzegami. Kwitnie na bladoróżowo. Kwiaty o pięknym zapachu migdałów ma okazałe, do 3 cm średnicy. Po przekwitnięciu wiążą się one w kuliste owoce żółtej barwy z omszoną skórką.

Występowanie: ciepłe regiony Japonii.

Surowiec: niedojrzałe owoce.

Zawartość: m.in.: prowitamina A, witamina C, garbniki, kwasy organiczne, sole mineralne

Działanie i zastosowanie: owoce mają działanie żółciopędne, ściągające, przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze, a także przeciwrobaczne. Poza tym można je stosować jako specyfik leczący przewlekłe biegunki i kaszel, zewnętrznie zaś pomocniczo w leczeniu grzybic skóry.

Prunus padus, syn.: Padus avium, Padus racemosa, Padus vulgaris – Czeremcha zwyczajna to nasze rodzime drzewo, dorastające do 10 m wysokości. Liście ma eliptyczne, zaostrzone o piłkowanych brzegach. Kwiaty białe, zebrane w zwisające grona, o pięknym i silnym zapachu. Owocem jest czarny kulisty pestkowiec.

Występowanie: pospolita roślina krajowa.

Surowiec: kora.

Zawartość: m.in.: garbniki, lupeol, klimarynę, nonakosan, sitosterol, oraz silnie trujący glikozyd cyjanogenny prunozyna, która w przewodzie pokarmowym rozkłada do cyjanowodoru.

Działanie i zastosowanie: Odwar z kory stanowi lek, który można stosować jako środek przeciwgorączkowy i łagodzący bóle gośćcowe. Leczenie się korą czeremchy, bez wiedzy i zgody lekarza jest całkowicie zabronione.

Prunus serotina, syn.: Padus serotina – Czeremcha amerykańska – „wiśnia dusząca” jest bardzo pięknym i okazałym drzewem osiągającym wysokość ponad 30 metrów. Liście ma z kształtu od lancetowatych po jajowatolancetowate. Niewielkie białe kwiaty, bezwonne (w przeciwieństwie do czeremchy zwyczajnej) zebrane są w okazałe, wzniesione ku górze kwiatostany. Owocem jest pestkowiec o barwie od ciemnopurpurowej do prawie czarnej.

Występowanie: środkowowschodnie stany USA (czeremchę wykorzystuje się tam zarówno jako drzewo ozdobne, jak i owocowe).

Surowiec: kora pozyskiwana z dwuletnich gałązek, naowocnia.

Zawartość: w naowocni – cukry, kwasy organiczne, pektyny, garbniki, prowitamina A, witaminy C, B, PP oraz sole mineralne (potas, mangan i żelazo); w korze – garbniki, kumaryna, glikozyd cyjanogenny (silnie trujący).

Działanie i zastosowanie: Z owoców, a właściwie z naowocni (bo tylko ona może być wykorzystywana w kuchni) można robić doskonałą konfiturę, powidła, sok, galaretkę, dżem, wino i nalewkę na spirytusie. Pamiętać należy, iż bezwzględnie koniecznie z owoców musi się usuwać pestki, ponieważ zawierają trujący kwas pruski.

Owoce można także spożywać na surowo (bez pestek!), ale nie wolno ich jeść zbyt dużo, bo miąższ ma tę szczególną właściwość, iż zalepia gardło, co może doprowadzić do uduszenia (stąd druga, pospolita nazwa tej czeremchy – „wiśnia dusząca”).

Z kory sporządza się odwar, który jest lekiem napotnym, poprawiającym trawienie, przeciwbakteryjnym, przeciwwirusowym, przeciwreumatycznym i przeciwgorączkowym, uspokajającym i przeciwkaszlowym, łagodzącym także bóle porodowe, kaszel, zapalenie oskrzeli, przewlekłe biegunki, niestrawność, stany zapalne żołądka i oskrzeli.

Ze względu na zawartość kwasu pruskiego w korze, wspomnianym odwarem wolno się leczyć wyłącznie za zgodą i pod kontrolą lekarza.

Prunus spinoza – Śliwa tarnina – tarnina to przeważnie okazały, bardzo ciernisty krzew, rzadziej niewielkie drzewko, osiągające do 4 metrów wysokości.Roślina tworzy bardzo liczne odrosty korzeniowe, co doprowadza do powstania trudnych do przebycia gąszczy. Liście tarniny są niewielkie, kształtu jajowato lancetowatego, zaostrzone, z wierzchu ciemne i błyszczące, pod spodem nieco omszone Kwiaty zaś ma białe, słabo lecz przyjemnie pachnące, gęsto okrywające krzewy. Wiążą się z nich później owoce: niewielkie, ciemnoniebieskie do prawie granatowych, pokryte niebieskawym nalotem, śliweczki. Nawet po zupełnym dojrzeniu są twarde i cierpkie. Jeść je można dopiero wówczas gdy przemarzną. Potocznie nazywa się je tarkami.

Występowanie: W Polsce tarnina jest. Łatwo ją można spotkać na obrzeżach lasów, zboczach wzgórz, czy w parowach. Chociaż wyraźnie preferuje gleby wapienne, to i na innych nieźle się czuje.

Surowiec: kwiaty, owoce i kora.

Zawartość: garbniki, nieco cukrów, witamina C, flawonoidy, glikozydy cyjanogenne, kwasy organiczne.

Działanie i zastosowanie: Tarnina ma pewne działanie lecznicze:Odwar z kwiatów (1 łyżeczkę do herbaty rozdrobnionego suszu należy zalać 1 szklanką wrzącej wody i parzyć pod przykryciem przez 15–20 minut, następnie zaś przecedzić i w razie potrzeby pić 2 razy dziennie po 3/4 szklanki) jest przede wszystkim środkiem moczopędnym i łagodnie przeczyszczającym, poprawiającym jednocześnie przemianę materii.

Kompot z suszonych owoców, bogaty w garbniki i kwasy organiczne, wskazany jest w schorzeniach nerek, moczowodów i pęcherza moczowego.

Lecznictwo ludowe odwar z kwiatów stosuje jako środek łagodnie przeczyszczający, czyszczący krew, działający przeciwbólowo przy bólach żołądka oraz leczący schorzenia pęcherza i nerek.

Sok lub powidła z przemarzniętych owoców tarniny stosowane są jako środek przeciwkrwotoczny, przeciwbiegunkowy i do leczenia czerwonki. Odwar z kory wreszcie używany jest jako środek ściągający, przeciwzimniczny, zaś odwar z kory zmieszany z sokiem z owoców używany bywa do płukania ust., gardła, jamy ustnej i dziąseł w ich stanach zapalnych. Prócz tego stosuje się go również do leczenia niezbyt nasilonych krwotoków z nosa.

Co mówią stare księgi?

„W medycynie domowej kwiat zażyty jak herbata oczyszcza krew i żołądek zwalnia. Sok wyciśniony z owoców niedojrzałych smak ma cierpki i ściągający, zastawia (powstrzymuje – A.J.S.) biegunki. Kora ma własności zbliżone do chininy; wyciąg z niej może się z pomyślnym skutkiem używać w febrach zimnych.” (Józef Gerald-Wyżycki, dz. cyt., t. I, s. 81).

Porady zamieszone w tym leksykonie nie mają na celu zastąpienia medycznych porad lekarza. Skonsultuj się więc z nim, zanim zastosujesz propozycje tu przedstawione. Autor nie ponosi odpowiedzialności za szkody, straty lub choroby spowodowane leczeniem się na własną rękę.

Powrót do zakładek:

P

Wielki leksykon roślin leczniczych