Vinca
– Barwinek
Vinca
pubescens – Barwinek omszony to krzewinka rosnąca na
rosyjskich stepach. Podobnie jak i inne barwinki dorasta do –
maksymalnie – 60 cm wysokości, z tym, że jego pędy płożą się.
Organ trwały to podziemne kłącze. Liście opisywanej rośliny są
małe, sztywne, eliptyczne o zaostrzonych końcach. Chociaż kwiaty
ma niezbyt duże, to dekoracyjne, podobnie jak u barwinku
pospolitego.
Występowanie:
Rosja.
Surowiec:
ziele.
Zawartość:
w roku 1934 z barwinku omszonego wyodrębniono dwa nieznane wcześniej
alkaloidy – wininę i pubescynę, bardzo zbliżone budową
chemiczną do alkaloidów znajdujących się w rauwolfii (w roku 1950
z barwinku mniejszego – Vinca minor – wyodrębniono alkaloid:
winkaminę, również podobną do alkaloidów rauwolfii).
Działanie
i występowanie: Preparaty lecznicze produkowane z omawianej rośliny
mają zastosowanie w leczeniu nadciśnienia tętniczego, pomocniczo
zalecane są w nerwicach, którym towarzyszą lęki, niepokój i
pobudzenie psychoruchowe
Ponadto
powodują one rozszerzenie naczyń mózgowych, co powoduje ich lepsze
ukrwienie, a co za tym idzie również lepsze dotlenienie mózgu, co
sprawia, że u ludzi leczących się barwinkiem poprawia się pamięć
i wzrasta zdolność koncentracji.
Leczenie
się barwinkiem omszonym musi odbywać się wyłącznie za zgodą
lekarza.
Inne
gatunki:
Vinca
erecta – Barwinek wyniosły ogólnym pokrojem przypomina inne
gatunki barwinków. Podobnie jak katarantus (barwinek różowy) jest
jednym z wysoko cenionych ziół w Chinach i Tybecie.
Występowanie:
Jego ojczyzną są góry Tien–szan, gdzie po dziś dzień rośnie
na naturalnych stanowiskach.
Surowiec:
ziele i liście.
Zawartość:
alkaloidy, flawonoidy, garbniki, pektyny...
Działanie
i zastosowanie: Przede wszystkim stosuje się go do leczenia
nadciśnienia tętniczego, zaburzeń krążenia mózgowego i bólu
zębów. W warunkach domowych można stosować tylko wywaru i naparu
z suszonego ziela tej rośliny. Ponieważ jest jednak ona lekko
toksyczna wolno ich używać jedynie za zgodą i pod kontrolą
lekarza.
Vinca
herbacea – Barwinek zielny – i ta roślina jest bardzo
podobna do innych, opisanych wcześniej, gatunków barwinku, dlatego
też nie widzę potrzeby powtarzać to, co już zostało opisane
(przede wszystkim w haśle dotyczącym barwinku pospolitego).
Występowanie:
Kaukaz.
Surowiec:
ziele
Zawartość:
z ziela można wyodrębnić przede wszystkim alkaloidy i rutynę.
Działanie
i zastosowanie: barwinek zielony, w porównaniu z wszystkimi innymi
gatunkami barwinków, jest najbardziej skuteczny w leczeniu
nadciśnienia tętniczego.
Vinca
major – Barwinek większy posiada identyczne działanie i
zastosowanie jak barwinek pospolity (mniejszy).
Vinca
minor – Barwinek pospolity – barwinek mniejszy to dość
pospolita i zapewne nieobca Czytelnikom zimozielona krzewinka.
Dorasta ona do 30–60 cm wysokości. Płożące się pędu
„rozpełzają” się szeroko, tworząc znaczny gąszcz, na
znacznym nieraz obszarze. Ukorzeniają się one w miejscach węzłów
na łodygach bardzo łatwo, co właśnie jest powodem zarastania
wielkich nieraz połaci gruntu.
Podziemny
organ trwały tej rośliny stanowi cienkie i długie (do 80 cm)
kłącze. Liście barwinku są sztywne, skórzaste o ciemnozielonej
barwie, eliptyczne o zakończonych końcach, a długie na 3–5 cm.
Kwiaty niebieskie lub bladolila (nadzwyczaj rzadko białe) wyrastają
w kątach liści znajdujących się u szczytów pędów.
Występowanie:
Barwinek pochodzi ze znacznych obszarów naszego kontynentu, bowiem
dziki bądź zdziczały spotkać można w Europie Środkowej i
Południowej, w Azji Mniejszej, na Kaukazie i pobrzeżach
Śródziemnomorskich. Nie muszę chyba dodawać, że jest on również
masowo uprawiany ze względu na swą znaczną wartość dekoracyjną.
Surowiec:
ziele i liście.
Zawartość:
ważniejszymi związkami zawartymi w owym zielu są: flawonoidy,
trójterpeny, garbniki, pektyny i alkaloidy. Tych ostatnich
wyodrębnia się blisko 30, jednakże najważniejszymi i najbardziej
znaczącymi, ze względu na wpływ jaki wywierają na organizm
ludzki, są: winkamina, winicynina, minoryna i pubescyna.
Działanie
i zastosowanie: winkamina jest bardzo skutecznym lekiem
przeciwskurczowym, wpływającym pozytywnie na ściany naczyń
krwionośnych (głównie wieńcowe, mózgowe i macicy). Ponadto
obniża ona ciśnienie krwi, a co niezmiernie ważne, czyni to bez
najmniejszego nawet niekorzystnego wpływu na pracę mięśnia
sercowego.
Rozszerzenie
naczyń mózgowych powoduje lepsze ukrwienie, a co za tym idzie
również lepsze dotlenienie mózgu, powodując iż u osób
kurujących się barwinkiem poprawia się pamięć i wzrasta zdolność
koncentracji.
W
warunkach domowych można używać wyłącznie wywarów i naparów z
ziela i liści barwinka. Przygotowuje się je z 1 łyżeczki do
herbaty suszu i zalewa szklanką wody. Później doprowadza do
zawrzenia i trzyma pod przykryciem jeszcze przez 10–15 minut do
naciągnięcia, a pije po 1/4 szklanki 2–3 razy dziennie w razie
potrzeby.
Kuracja
owa jest zalecana przez medycynę ludową, a w przypadku nerwic
wegetatywnych, skłonności do żylaków i zakrzepów, a ponadto w
ciężkich biegunkach, pomocniczo w czerwonce i zaburzeniach krążenia
mózgowego. Dalej – barwinek to również środek
przeciwkrwotoczny, słaby przeciwbólowy (głównie w bólach zębów)
i przeciwzapalny (wyjątkowo skuteczny w leczeniu zapalenia błon
śluzowych jamy ustnej i gardła).
Dawniej
zalecano jako środek przeciwreumatyczny kąpiel w odwarze z ziela
barwinka (3–4 garści na takąż ilość litrów wody, dolać do
kąpieli).
Jak
z powyższego wynika roślina to cenna i użyteczna, ma przecież
jedną istotną wadę – jest toksyczna. Zatem wszelkie kuracje przy
jej zastosowaniu bez zgody lekarza są całkowicie zakazane wszystkim
bez wyjątku, a w szczególności kobietom ciężarnym,
miesiączkującym i ludziom ze zwiększonym ciśnieniem
śródczaszkowym.
Porady zamieszone w tym leksykonie nie mają na celu zastąpienia medycznych porad lekarza. Skonsultuj się więc z nim, zanim zastosujesz propozycje tu przedstawione. Autor nie ponosi odpowiedzialności za szkody, straty lub choroby spowodowane leczeniem się na własną rękę.
Powrót do zakładek:
