Levisticum
– Lubczyk
Levisticum
officinale – Lubczyk lekarski to bylina nader okazała, bo
mogąca dorastać do 2 metrów wysokości, chociaż na ogół bywa o
wiele niższa. Organem trwałym rośliny jest solidne, grube,
mięsiste kłącze, z którego wyrastają równie solidne korzenie.
Liście
lubczyku są podwójnie pierzaste o pojedynczych listkach, w ogólnym
zarysie jajowatych, grubo ząbkowanych. Ich barwa jest ciemnozielona,
a górna powierzchnia błyszcząca.
Kwiatostany
tak samo wielkie jak cała roślina, skupione w złożone, ogromne
baldachy, wieńczą szczyty pędów. Kwiaty drobne, niepozorne,
bardzo liczne, żółtawe, stanowią rarytas dla pszczół, ponieważ
dostarczają dużych ilości wartościowego nektaru.
Owocem
lubczyku jest rozłupnia, która po dojrzeniu rozpada się na dwie
rozłupki.
Cała
roślina – poczynając od kłączy, a kończąc na nasionach –
wydziela bardzo intensywny aromat, który do złudzenia przypomina
woń popularnej przyprawy do zup „Maggi”.
Występowanie:
Ojczyzną lubczyków jest Iran. Do Europy lubczyk trafił –
najprawdopodobniej dzięki krzyżowcom – w XII wieku, ale są to
tylko przypuszczenia. Faktem jest natomiast, iż nie był znany w
starożytności.
Surowiec:
korzeń, ziele, nasiona.
Zawartość:
Z wszystkich części rośliny wyodrębnić można m.in.: olejek
lotny, kwasy organiczne, kumaryny, cukry, żywice, gorycze,
prowitaminę A, witaminę C i sole mineralne.
Działanie
i zastosowanie: Lubczyk lekarski, chociaż jest przede wszystkim
cenną rośliną przyprawową, przejawia również także właściwości
lecznicze. Ongiś cieszył się o wiele większą sławą niż
obecnie. Uważano go bowiem za ziele magiczne i bardzo skuteczny
afrodyzjak.
Lubczyk
lekarski (ziele i korzenie) zarówno świeży, jak i po ususzeniu,
bardzo korzystnie oddziałuje na przebieg procesów trawiennych, a
ponadto jeszcze działa moczopędnie, wiatropędnie i żółciopędnie.
Lubczyku można też używać do leczenia bolesnego miesiączkowania,
zapalenia pęcherza moczowego i kamicy nerkowej.
Medycyna
ludowa do dziś uważa go za bardzo skuteczny afrodyzjak.
W
razie wystąpienia niezbyt poważnych dolegliwości spowodowanych
zaburzeniami trawienia, np. lekkiej niestrawności, można leczyć
się naparem z suszonych i rozdrobnionych liści lubczyku (1 łyżeczka
do herbaty na szklankę wody, parzyć pod przykryciem przez 15–20
minut, przecedzić, wypić 1–2 szklanki naparu w ciągu dnia). Taka
herbatka lubczykowa ma jeszcze jedną cenną właściwość, która
zapewne ucieszy lubiących nadużywać gorących trunków. Otóż
herbatka owa w znacznym stopniu, a czasem nawet całkowicie usuwa lub
łagodzi objawy tak zwanego kaca, wywołane nadużyciem alkoholu.
Jako
przyprawę dodaje się lubczyk do zup, szczególnie kartoflanki,
fasolowej, grochowej i rybnej, a w niewielkich ilościach można go
także stosować do pomidorowej i rosołu. Prócz tego nadaje się do
aromatyzowania pieczeni baraniej i wieprzowej, a także tłustego
drobiu.
Świeżymi
listkami (w małych ilościach!) można aromatyzować surówki z
pomidorów, ogórków i papryki.
Kilka
nasion lubczyku dodanych do marynowanych grzybów, ogórków, czy
dyni korzystnie wpływa na ich zapach.
Inne
gatunki:
Levisticum
persicum – Lubczyk perski – do dziś w Iranie można spotkać
dziko rosnące egzemplarze tego gatunku o identycznym działaniu i
zastosowaniu jak lubczyk lekarski.
Porady zamieszone w tym leksykonie nie mają na celu zastąpienia medycznych porad lekarza. Skonsultuj się więc z nim, zanim zastosujesz propozycje tu przedstawione. Autor nie ponosi odpowiedzialności za szkody, straty lub choroby spowodowane leczeniem się na własną rękę.
Powrót do zakładek:
