Panax
– Żeń–szeń
Panax
ginseng – Żeń–szeń właściwy, to jedna z tych roślin,
które otacza aura tajemniczości i to już od bardzo dawna. Dzieje
się tak chyba dlatego, iż ze względu na rzadkość występowania
rośliny, a co się z tym wiąże wysoką jej cenę, oraz niezwykłą
skuteczność w leczeniu najrozmaitszych dolegliwości uznano ją nie
tylko za nader cenną ale bez mała magiczną. Taką właśnie sławą
cieszy się po dziś dzień.
Żeń–szeń
należy do rodziny araliowatych a zatem spośród roślin nam
znanych, jego najbliższym krewniakiem w umiarkowanej strefie
klimatycznej Europy (również w Polsce) będzie bluszcz pospolity
(Hedera helix) – nawiasem mówiąc również przejawiający pewne
działanie lecznicze.
Roślina
wytwarza wzniesioną, o pustym wnętrzu, łodygę zwieńczoną
kilkoma (do 5) liśćmi zebranymi w okółkach. Liście są z
kształtu palczaste, zbudowane z 5–7 listków o piłkowanych
brzegach. Spośród liści wyrasta łodyga kwiatostanowa, którą
wieńczy baldach kilkunastu białaworóżowawych lub
białawozielonkawych kwiatów. One to po przekwitnięciu zawiązują
się w owoce. Są nimi pestkowce o pięknej czerwonej barwie.
Organem
trwałym żeń–szenia jest korzeń. Jest to korzeń palowy niezbyt
silnie rozgałęziony, masywny, o barwie brudnobiałej, bądź
żółtawobiałej. Korzeń ów może nieco, w bardzo ogólnym
zarysie, przypomina ludzką postać, co było nie bez wpływu na
przypisywanie mu mocy magicznych.
Występowanie:
Ojczyzną żeń–szenia jest Daleki Wschód, a konkretnie Półwysep
Koreański, połudnowo–wschodnia część Syberii, północno
wschodnia Chin i Wyspy Japońskie. Jego środowiskiem naturalnym są
przede wszystkim lasy mieszane z przewagą cedru syberyjskiego.
Dzisiaj prowadzi się uprawę (na plantacjach towarowych) żeń–szenia
i chociaż zbiór korzeni z naturalnych stanowisk nie jest pozbawiony
znaczenia, surowca do produkcji leków głównie dostarczają rośliny
uprawne.
Surowiec:
korzeń.
Zawartość:
m.in. glikozydy (mające największe znaczenie), witaminy B1, B2, C,
olejek eteryczny, pektyny, saponiny, nieco tłuszczu, skrobię, a
także związki: magnezu, żelaza, potasu, wapnia, sodu, krzemu,
siarki, fosforu, boru i manganu.
Działanie
i zastosowanie: Na bazie korzeni żeń–szenia produkuje się
różnorakie leki w postaci nalewek, proszków, maści, win,
cukierków do ssania, itp. Zalecane są one przede wszystkim osobom
przemęczonym i wyczerpanym, w celu pobudzenia organizmu i
wzmocnienia go. Prócz tego podnoszą one – i to w znacznym stopniu
odporność, poprawiają kondycję zarówno fizyczną, jak i
psychiczną
Zaleca
się je również w dolegliwościach na tle nerwicowym, jako
specyfiki uspokajające w chorobach psychicznych, lecząc
dolegliwości ze strony wątroby i nerek, zaburzenia
żołądkowo–jelitowe (doskonale regulują procesy trawienne),
pomocniczo w leczeniu gruźlicy płuc oraz stanów zapalnych gruczołu
krokowego (prostata) u mężczyzn.
Co
ciekawe: żeń–szeń na osoby pobudzone wpływa uspokajająco, zaś
na otępiałe pobudzająco. Poza tym uważany jest za nader skuteczny
środek podnoszący sprawność i wydolność seksualną, i to
zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn. Stosowany zewnętrznie, w
postaci maści i kremów, bardzo korzystnie wpływa na gojenie ran,
leczenie krost, owrzodzeń, wyprysków. Wygładza i regeneruje skórę.
Chcę
dodać, że kurację żeń–szeniową mającą na celu generalny
remont organizmu winno się przeprowadzać zgodnie z poglądami
panującymi w Chinach – wyłącznie w okresie jesienno zimowym,
przez minimum jeden miesiąc (pełna kuracja powinna trwać trzy
miesiące). Jedynym przeciwwskazaniem jest bardzo wysokie ciśnienie
krwi, oraz krwotoki.
W
warunkach domowych można przygotować dwie postaci leku z korzenia
żeń–szenia:
Proszek:
Wysuszone korzenie mielemy na proszek, który przechowujemy w
szczelnie zamkniętym naczyniu, w miejscu zaciemnionym i suchym.
Zażywamy go 3 razy dziennie po 1/2 łyżeczki do kawy, obficie
popijając ciepłą wodą osłodzoną miodem. Okres kuracji – od 1
do 3 miesięcy.
Nalewka:
1 część świeżych drobno pociętych korzeni zalewamy 2 częściami
spirytusu i macerujemy przez 3–4 tygodnie w szczelnie zamkniętym
naczyniu, w miejscu ciepłym. Nalewkę ową zażywamy 3 razy dziennie
po 15–20 kropli przez okres 1–3 miesięcy.
Tej
samej nalewki można też używać zewnętrznie do smarowania, a po
rozcieńczeniu wodą tak by nie poparzyć skóry, również do
robienia okładów.
Inne
gatunki:
Panax
bipinnatifidus – gatunek azjatycki – działanie i
zastosowanie zbliżone do żeń–szenia właściwego.
Panax
japonicus – Żeń–szeń japoński – gatunek azjatycki –
działanie i zastosowanie zbliżone do żeń–szenia właściwego.
Panax
psudoginseng – Żeń–szeń pseudożeńszeń – gatunek
azjatycki – działanie i zastosowanie zbliżone do żeń–szenia
właściwego.
Panax
quinquefolium – Żeń–szeń pięciolistowy – gatunek
północnoamerykański – działanie i zastosowanie zbliżone do
żeń–szenia właściwego.
Panax
trifolius – Żeń–szeń trójlistkowy – gatunek
północnoamerykański – działanie i zastosowanie zbliżone do
żeń–szenia właściwego.
Porady zamieszone w tym leksykonie nie mają na celu zastąpienia medycznych porad lekarza. Skonsultuj się więc z nim, zanim zastosujesz propozycje tu przedstawione. Autor nie ponosi odpowiedzialności za szkody, straty lub choroby spowodowane leczeniem się na własną rękę.
Powrót do zakładek:
