Rheum
– Rzewień
Rheum
palmatum – Rzewień dłoniasty, noszący również drugą
nazwę: rabarbar dłoniasty jest imponującą, bo mogącą
osiągać aż 2,5 metra wysokości, byliną. Jest znany od dawna w
Polsce, chociaż jego ojczyzną jest Daleki Wschód. Prócz poważnych
walorów dekoracyjnych, posiada jeszcze działanie lecznicze. I to
ostatnie chyba decyduje o znaczeniu użytkowym rzewienia.
Występowanie:
Mongolia, Chiny, Tybet.
Surowiec:
korzeń.
Zawartość:
m.in.: kwas chryzofranowy, emmodyna i sennozydy
Działanie
i zastosowanie: Sądzę, iż warto zacytować, co na jego temat
pisano przed laty:
„Rzewień
lekarski, rabarbar dłoniasty (Rheum palmatum) dziki rośnie w Azji,
u nas hodowany po ogrodach, jako roślina ozdobna, w wielu odmianach.
Łodyga do 8 stóp dochodząca; węzłowata, liście wielkie
dłoniaste, wcinane, ostro zakończone, kwiaty czerwonawe; ku
wierzchołkowi łodygi w grona skupione, korzeń zewnątrz
brunatnożółty, wewnątrz szafranowożółty, czerwono w poprzek
żyłkowany smak ma gorzkawy, ściągający, zapach mocny, dochodzi
niekiedy do 20 funtów wagi. Korzenie wykopuje się w latach sześciu,
ponieważ dopiero wówczas nabywają własności leczniczych,
podobnych do rabarbaru chińskiego, któremu jednak co do siły
działania nasz krajowy nie dorównuje i dlatego musi być w nieco
większych dawkach przepisywany. Rabarbar należy do
najdzielniejszych i najbardziej poszukiwanych środków lekarskich.
Obok własności łagodnie przeczyszczających, wzmacnia żołądek,
a w małych dawkach działa też skutecznie w biegunkach,
czerwonkach, zatkaniach wątroby, czerwonkach, zatkaniach wątroby i
przeciw robakom. W aptekach przyrządzają z rabarbaru wyciągi,
tynkturę i syropy – działające łagodniej niż proszek.”
(Stanisław Breyer, dz. cyt., s. 177–178)
Inny
zaś z dawnych autorów tak oto pisał:
„Moc
i własności korzenia rabarbaru podnoszą go do rzędu
najdzielniejszych środków lekarskich, jakimi nas obdarza
przyrodzenie. Obok własności łagodnie i niezawodnie purgujących
(przeczyszczających – A.J.S.), ma jeszcze własności wzmacniające
żołądek, czego innym purgansom niedostaje: stąd pochodzi, iż po
zwolnieniu zwykle następuje lekkie zatkanie żołądka, (...) daje
się przeto bez obawy osobom słabym i dzieciom. Nader skuteczny jest
w biegunkach, dysentarjach, zatkaniach wątroby i przeciw glistom.
(...)
Korzeń
rabarbaru z wodą daje odwar ciemnożółty, który bez żadnego
dodatku farbuje wełnę kolorem pięknym, pomarańczowym, ognistym; z
dodatkiem soli kuchennej, jasnoczerwonawo–brunatnym; nasycony
ałunem, ciemno–pomarańczowym.” (Józef Gerald-Wyżycki, dz.
cyt., t. II, s.139)
Cóż,
do wyżej zacytowanych opisów w zasadzie niezbyt wiele już dodać
można.
Oprócz
rzewienia dłoniastego na uwagę zasługują także i inne gatunki
owej rośliny. Ograniczę się wyłącznie do wymienienia tylko
niektórych z nich (spośród około 300).
Inne
gatunki:
Rheum
coreanum – Rzewień koreański – posiada słabe właściwości
przeczyszczające.
Rheum
officinale – Rzewień lekarski – posiada słabe właściwości
przeczyszczające.
Rheum
palmatum var. tunguticum – Rzewień dłoniasty odmiana
tunguska, to odmiana najbardziej znacząca w lecznictwie. W
korzeniach owej rośliny wyodrębnić można m.in.: kwas
chryzofranowy, emmodynę i sennozydy. One to decydują właśnie o
działaniu przeczyszczającym rośliny. Po zażyciu leku
przygotowanego z korzenia rzewienia, którym może być proszek, bądź
syrop, bądź nalewka, czy wreszcie tabletki, do wypróżnienia
dochodzi dopiero po kilku (6–10) godzinach. Korzeń ten może być
także wykorzystywany w leczeniu hemoroidów, i jako środek
oczyszczający organizm z toksyn różnego pochodzenia.
Rheum
rhaponticum – Rzewień ogrodowy – posiada bardzo słabe
właściwości przeczyszczające; nasza medycyna ludowa odwar z
korzeni (1 łyżka stołowa mocno rozdrobnionego suszu na 1 szklankę
wody, gotować pod przykryciem 3–5 minut od zawrzenia, przecedzić)
pity raz dziennie w ilości 1/4 szklanki, zaleca jako doskonały
środek leczący wszelkie zaburzenia w trawieniu, a także łagodzący
bóle wątroby.
Rheum
undulatum – Rzewień kędzierzawy – posiada bardzo słabe
właściwości przeczyszczające.
Porady zamieszone w tym leksykonie nie mają na celu zastąpienia medycznych porad lekarza. Skonsultuj się więc z nim, zanim zastosujesz propozycje tu przedstawione. Autor nie ponosi odpowiedzialności za szkody, straty lub choroby spowodowane leczeniem się na własną rękę.
Powrót do zakładek:
